نام های دیگر: آیت اللّه حاج سید یحیی مدرسی زاده ،آیت اللّه مدرسی،

موطن: یزد

نام پدر : سید علی اصغر

تاریخ وفات: 1383قمری

زندگینامه ها:

مربّی بزرگ

 

یكی از علمای عامل و ربانی برخاسته از یزد، مرحوم آیت اللّه حاج سید یحیی مدرسی زاده یزدی است. این مقاله جهت آشنایی با این شخصیت فرزانه به رشته تحریر درآمده است.

تولد

 

آیت اللّه مدرسی در سال 1320 ق. در خانواده ای مذهبی در یزد پا به عرصه وجود گذاشت و با تولد خویش شادی و سرور را برای خانواده مدرسی هدیه آورد.(1)

پدر

 

پدر بزرگوارش میرزا سید علی اصغر و پدر پدرش میرزا محمد تقی است. جدّ آیت اللّه مدرسی زاده، حاج میرزین العابدین (متوفای 1272ق) - برادر میرزا سید محمد علی مدرس یزدی (1193 - 1265 ق)- می باشد.(2)

تحصیلات

 

حاج سید یحیی، در كودكی پا به مكتب خانه «شیخ عالی جناب» گذاشت كه معمولاً بزرگ زادگان در مدرسه خان (در یزد) نزد او به مكتب می رفتند. سپس مقدمات دروس حوزوی و دروس سطح را نزد علمای بنام حوزه علمیه یزد پشت سر گذاشت.

در سال 1341 ق. با دوست خود، مرحوم باعثی یزدی (1382ق)، آهنگ قم نمود و در آن حوزه تازه تأسیس، از محضر علمای اعلام آنجا بهره گرفت.

ایشان ده سال در قم به تحصیل ادامه داد و با تحمّل رنج و غربت، در سال 1351 ق. رهسپار عتبات عالیات و نجف اشرف شد تا در آنجا به تكمیل مراحل تحصیلی خود بپردازد و استفاده بیشتری از محضر علمای آن حوزه ببرد. او با تلاش و پشتكار فراوان توانست تا مرحله اجتهاد پیش رود و در این زمینه موفق به اخذ اجازه اجتهاد از شخصیت های بزرگ آن زمان: آیت اللّه حایری یزدی (1276 - 1355ق) و سید ابوالحسن اصفهانی (1284 - 1365 ق)، شد. و نیز از طرف محدث عظیم الشأن شیخ آقا بزرگ تهرانی (1293 - 1389ق) و دیگران اجازه روایی دریافت كرد. آیت اللّه مدرسی همزمان با شركت در درس های محققانه حوزه علمیه نجف، به تدریس علوم حوزوی در مقطع سطح و سطح عالی پرداخت. او از سال 1362 ق. به تعلیم و تربیت طلاب و فضلا در مقطع درس خارج فقه و اصول مشغول شد.(3)

اساتید

وی در عمر با بركت خود از محضر اساتیدی بهره برده است:

الف) در یزد.

 

.1 آقا میرزا سید احمد مدرس (1295 - 1388ق)(4)؛ در حالات وی آورده اند:

 

«ایشان عالمی عامل، فقیهی پارسا و مدرسی كوشا و انسانی قانع بود كه هیچ گاه در طول عمر بابركتش دست از ادای وظیفه شرعی بر نمی داشت. اخلاق نیك و پشتكار و نظمِ ایشان در برنامه های زندگی از ویژگی های بارز این عالم فرهیخته است. این عالمِ متقی، بیشتر عمر خود را با تنگی معاش سپری كرد و در زمان وسعت هیچ گاه قناعت را فراموش نكرد.»(5)

.2 آقا سید مرتضی مدرسی معروف به «شیخ مرتضی» (1333 ق)؛(6) آیت اللّه العظمی مرعشی نجفی (ره) در توصیف این عالم ربانی می نویسد:

«در تمامی علوم عقلی و نقلی، علاّمه بود. افزون بر آن صاحب اخلاقی پسندیده، سخاوتی ریشه دار، نامی نیك، بلند آوازه، ادبی چشمگیر، دركی قوی، اندیشه ای سلیم و دقتی ژرف بود و تعجبی نیست؛ چرا كه وی از خاندانی علوی است.»

آقا سید مرتضی به سبب همانندی های فراوانش به شیخ مرتضی انصاری، (1214 - 1281 ق)، به «شیخ مرتضی» معروف بود.

برخی از تألیفات وی چنین است:

«مناهجُ السّویّة فی تحرّی العلوم المهمة النظریة»؛ «مفتاح البیان فی النحو»؛ «كتاب فی الاصول»؛ «كتاب فی الفقه» و «كتاب فی الكلام».(7)

.3 آقای سید حسین مدرّس باغ گندمی(8) (1270 - 1366ق)؛(9) ایشان از شاگردان آیت اللّه العظمی سید محمد كاظم طباطبایی یزدی (ره) است.

در احوال وی آمده است:

«وی شخصی دقیق و در استنباط سخت باریك بین بود،(10) از زخارف دنیوی كمتر بهره می گرفت. روح و جسمش در گرو معنویات و مطالعه و در طهارت و پیراستگی زبانزد بود.»

معظم له پس از6 سال زندگی پربركت بدرود حیات گفت و پیكر مطهرش در بقعه جنب امام زاده جعفرِ یزد به خاك سپرده شد.(11)

.4 آقا سید علیرضا حایری(12)

ب - در شهر مقدس قم.

وی در این شهر از حضرات آیات عظام عصر خویش مثل عالمان ذیل استفاده كرد:

1 آیت اللّه العظمی حاج شیخ عبدالكریم حایری یزدی (1276-1355ق)؛(13) وی همان مجدّد حوزه علمیه قم است.

 

از جمله تألیفات ایشان است: «دُررالفوائدِ فی الاصول»؛ «كتاب الرضاعِ»؛ «كتاب الصلاة»؛ «كتاب المواریثِ»؛ «كتاب النكاح» و...(14)

 

.2 آیت اللّه آقا سید علی یثربی كاشانی (1311 - 1379 ق)؛(15) وی از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی (1284 - 1365 ق) و سیدمحمد كاظم یزدی (1248 - 1337 ق) و آقا ضیاءالدین عراقی (متوفای 1361ق) و میرزا حسین نائینی (1276-1355ق) است.

 

وی استاد امام خمینی (ره) و آیت اللّه آقا سید محمد یزدی معروف به «داماد» (1388 ق.) و آیت اللّه مرعشی نجفی و آیت اللّه میرزا هاشم آملی است.

 

در حالات ایشان آمده است:

 

«وقتی دانشمندان و فضلا به دیدارشان می شتافتند، غالباً او را با خادم منزل اشتباه می گرفتند؛ زیرا ایشان با شب كلاه و قبای ساده ای مراجعین را می پذیرفت؛ این روحیه بود كه به طلاب و دانشمندان مجال و جرأت بحث می داد. به حدّی مردمی زندگی می كرد كه ارباب رجوع بدون هیچ مانع برای رفع مشكلات، حتی مشكلات خانوادگی شان به ایشان مراجعه می نمودند و چه بسا توقّع نوشتن دعا و یا خواندن اذان بگوش نوزادان خود را از ایشان داشتند.»(16)

 

.3 آقا سید محمد حجّت كوه كمره ای (1310 - 1372 ق)(17)

 

از جمله تألیفات وی است: «رسالة الاستصحاب» ؛ «البیع»؛ «حاشیةالكفایة»؛ «رسالةالصلوة»؛ «رسالة الوقت» و «لَوامِعُ الاَنوارِ الغَرویةِ فی مُرسلات الآثارِالنبویة».(18)

 

.4 آقا سید محمد تقی خوانساری (1305 - 1371ق)(19)

 

.5 آقا میرزا محمد همدانی در جزینی (1315 - 1365ق)؛(20) وی از شاگردان مرحوم حایری یزدی و مورد وثوق كامل ایشان بود. از ویژگی های بارز درس مرحوم همدانی، خوش بیانی و شیرین زبانی بی حد و حصر او بود. ایشان صاحب «رساله علی الید» می باشد.(21)

ج) اساتید وی در عتبات عالیات، عبارتند از حضرات آیات عظام:

 

.1 آقا ضیاء الدین عراقی (متوفای 1361 ق)؛(22) از شاگردان آخوند ملا محمد كاظم خراسانی و حوزه درس فقه و اصول او محل استفاده علمای برجسته عرب و عجم بود. در لطافت بیان و روانی زبان، گوی سبقت را از دیگران ربوده بود. وی صاحب «مقالات الاصول» و «شرح تبصره علامه» می باشد.(23)

 

.2 مرجع تقلید شیعیان، آقا سید ابوالحسن اصفهانی (1384-1365ق)؛(24) در حالات وی آمده است:

 

«از خطاهای مردم می گذشت و در حفظ آبروی آنها می كوشید. به مردم بذل و بخشش می كرد. در حین بخشش، آنها رإ؛ّّ راهنمایی می كرد كه منحرف نشوند و پیش همه كس حاجت نبرند تا دست ردّ به سینه شان نزنند.»(25)

 

.3 آقا میرزا حسین نائینی (1276 - 1355ق)(26)؛ وی از عالمان برجسته و فقهای عصر و از شاگردان سید محمد مدرس، در زمان حاج میرزا محمد حسن میرزای شیرازی و مرجع تقلید بسیاری از مردم شیعه در بلاد اسلامی مختلف بود.

 

از جمله تألیفات او: «تنبیه الامة و تنزیه الملّة فی لزوم مشروطیّة الدولة» و «المنتخبة لتقلیل الظلم علی افراد الامّة» است كه در اوایل نهضت ملی مشروطیت ایران و به فارسی نوشته است.(27)

شاگردان

 

بنا به نقل فرزند مرحوم آیت اللّه مدرسی، ایشان چند دوره خارج «مكاسب»، كه عادت مراجع بر آن است، و سپس خارج كتاب «عروة الوثقی» اثر آیت اللّه طباطبایی یزدی (ره) را تدریس كرده است. تدریس خارج اصول هم بر اساس نوشته های خودشان بوده است.(28)

 

در محضر این سید بزرگوار عالمانی چند پرورش یافته و خود را از این دریای بی كران علم، سیراب ساخته اند؛ از جمله حضرات آیات عظام و حجج اسلام:

 

.1 حاج سید علی حسینی خامنه ای (حفظه اللّه تعالی):(29) ایشان رهبر معظم انقلاب اسلامی و نائب امام زمان(عجّ) و از پرچمداران حكومت شیعه می باشد. آیت اللّه خامنه ای هم اكنون مرجع تقلید بسیاری در داخل و خارج ایران است.

 

.2 حاج شیخ حسین وحیدخراسانی؛ وی هم اكنون (1380ش) از مراجع تقلید شیعه به شمار می رود.

 

.3 حاج سید عباس خاتم یزدی؛ از جمله نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و منتخب مردم استان یزد و عضو دفتر مقام معظم رهبری بود. از حوزه درسی وی طلاب و فضلا بهره می بردند. وی در شهریور 1380ش. دار فانی را وداع گفت و جنازه اش با احترام فراوان در تهران و یزد و قم تشییع شد و پس از نماز، كه به امامت حضرت آیت اللّه بهجت برگزار شد، در حرم حضرت معصومه (س) دفن گردید.

 

.4 حاج سید محمد روحانی.

 

.5 سید رضا خلخالی: وی از فضلا و علمای حوزه علمیه نجف و امام جماعت رواق مطهر حضرت امیرالمؤمنین (ع) بوده و هم اكنون در زندان رژیم صدام گرفتار است و از وی خبری در دست نیست. ایشان از شاگردان حضرت آیت اللّه العظمی خویی (ره) بوده و تقریرات درسی حج آیت اللّه خویی در پنج جلد، از تألیفات ایشان است.

 

.6 سید صادق خلخالی (ره) ؛ وی از شاگردان برجسته آیت اللّه خویی و نیز از فضلای حوزه علمیه نجف به شمار می رفت و امامت جماعت كه از مساجد تهران را برعهده داشت. پدر وی آیت اللّه حاج سید علی خلخالی، امام جماعت رواق حضرت علی (ع) بود.

 

.7 آقا سید علی فانی اصفهانی؛ زندگی نامه ایشان در جلد پنجم «ستارگان حرم» به چاپ رسیده است.

 

.8 سید محمدرضا میبدی؛ وی از علمای مبرزگرگان است كه هم اكنون مدرسه علمیه سردار زیر نظر ایشان اداره می شود.

 

.9 سید محمدرضا اصفهانی؛ از علمای تهران و امام جماعت بعضی از مساجد معروف بود. وی فرزند حضرت آیت اللّه حاج سید حسین اصفهانی، داماد مرحوم حضرت آیت اللّه العظمی آقا سید ابوالحسن اصفهانی، می باشد.

 

10 و .11 حاج سید محمدعلی و حاج سید عباس؛ دو فرزند گرامی ایشان هستند، كه متأسفانه حاج سید محمد علی مدرسی در آبان ماه 1380 در قم دار فانی را وداع گفت.

 

.12 سید غلامرضا واعظی (ره) ؛ داماد ایشان و از علما و مدرّسین حوزه های علمیه نجف و قم بود. وی از شاگردان خاص حضرت آیت اللّه حاج سید محمود شاهرودی (ره) بود و تقریرات درس ایشان را بر عهده داشت.

 

.13 سید محمد باقر مدرسی ثانوی؛ داماد ایشان و از فضلا و مدرّسین حوزه علمیه نجف اشرف و از شاگردان آیت اللّه سید محمود شاهرودی (ره) بود و اجازه اجتهاد هم از ایشان داشت. بعد از آن به یزد رفته، در مسجد ریگ و برخوردار به اقامه جماعت و بیان احكام می پرداخت. آن مرحوم مورد علاقه دو چهره علمی نامور یزد آقایان: سیدعلی محمد وزیری و حاج شیخ غلامرضا یزدی و جمیع مردم یزد بود.

 

.14 حاج آقای رودباری؛ وی هم از فضلا و مدرسین حوزه نجف بود. فعلاً در رشت مقیم است و از علما و مدرسین و مروّجین دین به شمار می رود.

 

.15 آقای شیخ محمد رحمتی سیرجانی؛ از علمای حوزه علمیه نجف و از شاگردان آیت اللّه شاهرودی (ره) و آیت اللّه سید حسین حمامی بود. وی در محضر آیت اللّه مدرسی زاده به كمال علمی نایل شد و اكنون در حوزه علمیه قم به تدریس اشتغال دارد.

 

.16 آقای شیخ محمد ربانی بیرجندی؛ وی كه شخصیتی فاضل و ارجمند در حوزه نجف به شمار می رفت، از شاگردان آیت اللّه شاهرودی (ره) بود. او بعد از تكمیل دروس در نجف، به بیرجند كوچ كرد و اكنون حوزه علمیه بیرجند تحت سرپرستی ایشان است.

 

.17 آقای شیخ مراد علی زابلی؛ از علمای برجسته و نامدار نجف بوده و فعلاً هم در زابل مشغول ترویج دین است و حوزه علمیه این منطقه را سرپرستی می كند.

 

.18 شیخ مهدی احمدی شاهرودی؛ از فضلای حوزه علمیه نجف و از شاگردان آیت اللّه خویی بود كه در تهران اقامه جماعت می كرد و در اثر تصادف وفات نمود.

 

.19 شیخ حیدر علی یزدی (ره) ؛ وی از علما و فضلای نجف بود كه بعد از بازگشت از نجف، در كرج مشغول تبلیغ و اقامه جماعت و تدریس در حوزه شد.

 

.20 شیخ محمد غروی قزوینی؛ از علما و فضلا و مدرسین حوزه علمیه نجف و قم و فعلاً هم در قم مشغول به تدریس و تحقیق است و از وی آثار علمی ارزشمندی منتشر شده است.

 

.21 سید حبیب اللّه طاهری گرگانی؛ از علما و فضلای نجف به شمار می رفت و هم اكنون علاوه بر تدریس در مدرسه ملامحمدتقی گرگان، عضو مجلس خبرگان رهبری است.

 

.22 شیخ مرتضی ناطق یزدی؛ از فضلا و در تهران مشغول ترویج دین می باشد.

 

.23 شیخ محمد نجفی افغانی (ره) ؛ از فضلای حوزه علمیه نجف بود.

 

.24 سیدهادی عرب (ره) ؛ از فضلای حوزه و بسیار اهل دقت و تحقیق در درس بود.

 

.25 شیخ عبداللّه فقیهی بروجردی (ره) ؛ از علمای نجف اشرف و قم بود. وی در حیاتش خدمات ارزنده ای مثل احداث «كلینیك شبانه روزی قرآن و عترت» انجام داده است.

 

.26 سید مهدی روحانی؛ از علمای برجسته قم و عضو مجلس خبرگان بود و در سال 1380 به رحمت ایزدی پیوست.

 

.27 سید عباس اعتمادی كاشانی (ره) ؛ از فضلای نجف و از علما و مروّجین دین در كاشان بود.

 

.28 سیدمحمد كلانتر خوزستانی (ره) ؛ از علما و بزرگان و مدرسین نجف اشرف بوده و مدیر مدرسه «جامعة النجف الاشرف» و صاحب تعلیقه ده جلدی بر «شرح لمعه» و تعلیقه بر «مكاسب» شیخ انصاری و شرح مختصر بر «كفایه» بود. او نقش زیادی در طلاكاری درهای حرم حضرت علی (ع) داشت.

 

.29 سید علاء الدین بحرالعلوم؛ از علمای نجف اشرف و امام جماعت رواق مقدس حضرت علی (ع) بود كه اینك در زندان صدام جنایتكار محبوس است.

 

.30 شیخ حبیب ساوجی (ره) ؛ وی نیز از فضلای نجف و در تهران اقامه جماعت داشت.

 

.31 آقای شیخ حسین دولت آبادی اصفهانی (ره) ؛ از علمای نجف و از مدرسین و مبلغین دین در اصفهان بوده و كتابی پنج جلدی در شرح «كفایه» نگاشته است.

 

32 و .33 سید كاظم و سید مهدی رفسنجانی، معروف به «اخوان مرعشی»؛ این دو برادر در ابتدای ورود به حوزه نجف مدتی شاگرد آیت اللّه مدرسی زاده بوده اند.

 

34 و .35 شیخ محمد و شیخ عباس دشتی؛ از علما و مدرسین نجف و قم هستند كه اكنون در خانه، دوران دشوار پیری را می گذرانند.

 

.36 شیخ باقر تهرانی (ره) ؛ وی از علمای نجف بود كه در درس آیت اللّه شاهرودی هم حاضر می شد.

 

.37 حاج شیخ حسن قاضی یزدی؛ از فضلای حوزه های علمیه نجف و قم است و اكنون در یزد مشغول تدریس و تبلیغ و اقامه جماعت می باشد.

 

.38 سید جعفر كریمی؛ از علمای حوزه علمیه قم است.

 

.39 سید مصطفی مصطفوی كاشانی؛ از علمای نجف و فعلاً در كاشان تدریس می كند.(30)

آثار قلمی

 

آیت اللّه مدرسی زاده، در عمر بابركت خود علاوه بر تدریس و تربیت طلاب، تألیفات گرانبهایی هم به یادگار گذاشته و آن را ذخیره روز قیامت خود قرار داده؛ كه برخی از آنها عبارتند از:

 

.1 «قاعده لاضرر».

 

.2 «مُنجّزات مریض».

 

.3 «تقریرات درس اصول مرحوم آقا ضیاء عراقی».

 

.4 «تقریرات درس بیع مرحوم نایینی».

 

.5 «اجتهاد و تقلید».

 

.6 «رساله هایی در ابواب مختلف فقه».

 

.7 «حاشیه توضیح المسایل» كه به چاپ رسیده است.

 

.8 رساله علمیه، به نام «انیس الموحّدین» كه به چاپ رسیده است.

 

.9 «حاشیه عروةالوثقی».

 

.10 (تقریرات) «جوائز سلطان» كه به قلم فرزندش، آیت اللّه حاج سید عباس مدرسی زاده یزدی، به تحریر درآمده است.

 

.11 «كتاب زكات».

 

.12 «تقریرات اصول و فقه» كه به قلم فرزندان ایشان (سید عباس و سید محمد علی) و داماد ایشان سید غلامرضا واعظی است.(31)

 

آیت اللّه مدرسی زاده از زبان بزرگان

 

آیت اللّه میرزا هاشم آملی در مورد موقعیت علمی ایشان در تدریس خارج فقه و اصول، گفته است:

 

«آقای مدرسی، محقق عراقی (آقا ضیاء) دوم است.»

 

آیت اللّه سید جعفر مرعشی نقل كرده است:

 

«خدمت مرحوم آیت اللّه سید ابوالحسن اصفهانی بودم كه جماعتی از یزد خدمت ایشان آمدند و عرض كردند كه ما از یزد آمده ایم تا از وجود شما استفاده كنیم. آیت اللّه اصفهانی فرمودند كه آقای سید یحیی مدرسی یزدی هستند دیگر احتیاج به آمدن منزل ما نبود. این سخن دلالت بر عظمت و شأن علمی و اخلاقی آیت اللّه مدرسی زاده می كند.»

 

آیت اللّه شیخ محمد رضا مظفر می فرمودند:

 

«مرجع، آیت اللّه سید یحیی مدرسی یزدی است كه همه جهات علم و تقوا و زهد و بزرگی در او جمع است.»

 

آیت اللّه شیخ حسین وحید خراسانی (دامت بركاته)، كه حدود چهل سال قبل در تهران برای یزدی ها منبر می رفتند، می فرمودند:

 

«آقای مدرسی یزدی دارای فضل و علم و شایسته مرجعیت است.»

 

عارف عامل، مرحوم آیت اللّه سید عبدالكریم كشمیری، می فرمودند:

 

«آیت اللّه مدرسی یزدی آنچه در سینه داشت از علم و فضل و معرفت و عرفان بیش از آن بود كه بر زبانش جاری بود.»(32)

ویژگی ها

 

سید یحیی در زندگی سراسر درس خود، ویژگی هایی داشت كه هر یكی از این ویژگی ها می تواند الگوی ما در عرصه های مختلف زندگی باشد:

 

.1 استفاده از تعطیلات: آیت اللّه مدرسی، علاوه بر ایام درسی حوزه، در ایام تعطیلی هم دست از تلاش بر نمی داشت. لذا در این ایام به طلاب و فضلا علم هیئت و قواعد فقهیه را می آموخت.

 

.2 همراهی با نهضت امام امت (ره) : وقتی كه امام خمینی (ره) در ایران، قیام 15 خرداد 1342 ش را پایه ریزی كرد، یكی از كسانی كه در نجف اشرف ایشان را تأیید و همراهی می كرد، آیت اللّه مدرسی بود. وی با تلگراف ها و پیام هایش همراهی خود را با امام در این قیام اعلام می نمود و درجلسه هایی كه در نجف برپا می شد، شركت می كرد. انس وی با امام خمینی به حدی بود كه وقتی امام به نجف می رفتند، به منزل وی رفته، از زحمات او قدردانی می كردند.

 

.3 اقامه نماز جماعت: مجلس درس ایشان در مسجدی به نام مسجد ملّا كتّاب، نزدیك حرم مطهر حضرت علی (ع) بود و طلاب و فضلا بعد از درس، نماز جماعت ظهر و شب را به امامت آیت اللّه مدرسی در صحن مطهر حضرت علی (ع) مقابل درب طوسی، كه مقابل مقبره آیت اللّه سید محمد كاظم یزدی بود، اقامه می كردند.

 

.4 نبوغ علمی: مراتب علمی ایشان به حدی بود كه هنگام سفر به نجف، به درجه اجتهاد نایل شده بود؛ چنان كه نقل شده است وقتی كه آیت اللّه حائری از عزم ایشان برای خروج از قم به نجف خبردار شد به ایشان فرمودند: باید در این سفر نماز را تمام بخوانی (كنایه از این كه باید در قم بمانی و احتیاجی به سفر نداری؛ چرا كه به مرتبه بالای علم و اجتهاد رسیده ای).

 

.5 عفو و گذشت: اگر شخصی به ایشان بی احترامی و جسارتی می كرد یا حرف ناروایی می زد، ایشان با خنده و خوشرویی حرف او را نشنیده می گرفت و از او می گذشت.

 

.6 حفظ آبروی اشخاص: وی در حفظ آبروی مردم و طلاب كوشش می كرد و اگر می خواست پول و یا چیز دیگری به شخصی بدهد طوری می داد كه هیچ كس متوجه نشود.

 

.7 زهد و تقوا: مدرسی زاده، عالمی زاهد و باتقوا بود. همه زندگی وی نشان می داد، اصلاً دلبسته دنیا و مادیات نیست. در حالات ایشان آمده:

 

بعضی ها به او می گفتند: همه هدایایی كه به شما می دهند و اموال شخصی خود را، به طلاب ندهید ؛ بلكه مقداری از آن را برای بچه های خود باقی بگذارید. ایشان در جواب می فرمود: بچه های من از دو حال خارج نیستند: یا آدم های خوب و با تقوا هستند و یا آدم های ناشایست و بدكردار. اگر فرزندان خوبی باشند، همان طوری كه خدا به من این مقام و این مال را داده، به آنها هم می دهد و مورد لطف و مرحمت خود قرار می دهد؛ ولی اگر فرزندان ناصالحی باشند و من مالی باقی بگذارم، اعانت بر گناه كرده ام و من هیچ وقت این كار را نمی كنم.

 

ایشان در مصرف وجوه شرعی، تربیت و پرورش طلبه و مجتهدسازی را اولویت می دادند و خودشان مدرسه یا مسجد یا حسینیه ای احداث ننموده اند اگرچه اجازه هایی از ایشان گرفته می شد كه در بعضی از شهرها مساجد یا مدارسی بنا یا ترمیم شود.(33)

 

.8 علاقه به اهل بیت (ع) : ایشان علاقه خاصی به اهل بیت عصمت و طهارت داشت. در ایام ولادت و شهادت ائمه (ع) در منزل خود مراسمی برپا می كرد و مداحان، به مداحی و مرثیه سرایی اهل بیت می پرداختند.

 

.9 توصیه به خودسازی: ایشان گاهی توصیه هایی سازنده می كرد؛ از جمله می فرمود:

 

«راهی بین خود و خدای خود باز گذارید و تمام راه ها را نبندید.»

 

.10 مردم داری: با تمام مردم و اقوام، خصوصاً با فقرا و طبقه پایین، خوش برخورد بود؛ از باب نمونه: شخصی مجلسی ترتیب داد و ایشان را برای ناهار دعوت كرد. وقتی ایشان وارد مجلس شد، سفره پهن بود و جماعتی از مردم مشغول غذا خوردن بودند، ایشان بلافاصله پس از ورود، پهلوی همان ها نشست و سرِ همان سفره مشغول غذا خوردن شد و با برخورد نیك خود، آنها را مجذوب خود كرد.

همسر و فرزندان

 

مدرسی زاده در نجف اشرف با بی بی فاطمه - دختر حجت الاسلام و المسلمین حاج میرزا سید محمد (1304 - 1385 ق)، فرزند آیت اللّه آقا میرزا محمد علی مدرسی لب خندقی، كه از مجاورین نجف - ازدواج نمود. حاصل این ازدواج دو پسر و پنج دختر به قرار ذیل است:

 

.1 آیت اللّه حاج سید محمد علی مدرسی زاده یزدی (ره) كه از علما و مدرسین حوزه نجف و قم بوده و دارای تألیفاتی در فقه می باشد.

 

.2 آیت اللّه حاج سید عباس مدرسی زاده یزدی كه از علما و مدرسین نجف و قم می باشد و تألیفاتی در اصول و فقه دارد.

 

.3 بی بی ربابه مدرسی زاده، همسر مرحوم آیت اللّه حاج سید محمد باقر مدرسی ثانوی، از علمای یزد است.

 

.4 بی بی صدیقه مدرسی زاده، همسر مرحوم آیت اللّه سید غلامرضا واعظی قائنی است. آیت اللّه واعظی از علما و مدرسین حوزه علمیه نجف و قم بود.

 

.5 بی بی بتول مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمد علی ربانی است. وی از علما و مدرسین نجف بود و اكنون مقیم مشهد و مشغول تبلیغ است.

 

.6 بی بی بلقیس مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید فضل اللّه عمادی قمی (ره) است. وی هم از مدرسین حوزه نجف بود.

 

.7 بی بی بهجت مدرسی زاده، همسر حجت الاسلام و المسلمین حاج سید محمد جواد ركنی است. ایشان از علمای نجف و قم به شمار می آید كه فعلاً در بندر لنگه، در سنگر امامت جمعه بر هدایت امت اشتغال دارد.

رحلت و مكان دفن

 

آقا سید یحیی، پس از عمری تلاش، سرانجام در شب دوشنبه شانزدهم صفر 1383 ق - هنگامی كه برای معالجه به ایران باز می گشت - در شهر كِرِنْد، بر اثر ناراحتی شدید قلبی به دیدار معبود شتافت. پیكرش را پس از انتقال به شهر مقدس قم، با تجلیل فراوان، در قبرستان شیخان به خاك سپردند.(34)

 

آثار:

 

   1. قاعده لاضرر

   2. مُنجّزات مریض

   3. تقریرات درس اصول مرحوم آقا ضیاء عراقی

   4. تقریرات درس بیع مرحوم نایینی

   5. اجتهاد و تقلید

   6. رساله هایی در ابواب مختلف فقه

   7. حاشیه توضیح المسایل

   8. انیس الموحّدین

   9. حاشیه عروةالوثقی

  10. كتاب زكات

 

 

منبع : www.hawzah.net

پی نوشت ها:

 

1 - «نسل نور»، ص 535، سید محمد كاظم مدرسی، نشر نیكوروش، 1379، چاپ اول؛ «گنجینه دانشمندان»، ج 7، ص 287، شریف رازی، تابستان 1354 و مصاحبه با فرزند گرامی اش آیت اللّه حاج سید محمد علی مدرسی زاده.

 

تذكر: بنا به گفته فرزند گرامی اش، آیت اللّه سید عباس مدرسی زاده، تاریخ تولد پدرشان، كه سال 1320 یا 1321 ذكر شده، بنا به قراین است.

 

2 - «نسل نور»، ص 535.

 

3 - همان، ص 535 و 536.

 

4 - «آینه دانشوران»، سید علیرضا ریحان یزدی، ص 225.

 

5 - «نسل نور»، ص 379 و «نجوم سرد»، ص 26 (خطی).

 

6 - «نسل نور»، ص 535.

 

7 - همان، ص 521.

 

8 - «باغ گندم» نام محله ای است در یزد، (آینه دانشوران، ص 224).

 

9 - «نسل نور»، ص 535.

 

10 - «آینه دانشوران»، ص 224.

 

11 - «نسل نور»، ص 44.

 

12 و 13 - همان، ص 535.

 

14 - «ریحانة الادب»، ج 1، ص 67.

 

15 - «نسل نور»، ص 535.

 

16 - مجله «نور علم»، نشریه جامعه مدرسین قم، دوره دوم، ش 7، ص 91.

 

17 - «نسل نور»، ص 535.

 

18 - مجله «نور علم»، ش 7، ص 88 و 89.

 

19 - «نسل نور»، ص 535.

 

20 - «نسل نور»، ص 535.

 

21 - «گنجینه دانشمندان»، ج 7، ص 402.

 

22 - «نسل نور»، ص 536.

 

23 - «ریحانة الادب»، ج 1، ص 55.

 

24 - «نسل نور»، ص 536.

 

25 - «داستان هایی از زندگی علماء»، ص 105، محمد تقی صرفی، نشر برگزیده، چاپ اول، 1372.

 

26 - «نسل نور»، ص 536.

 

27 - «ریحانة الادب»، ج 6، ص 127.

 

28 - مصاحبه با فرزندش آیت اللّه سید عباس مدرسی زاده.

 

29 - «نسل نور»، ص 536.

 

30 - همان و مصاحبه با فرزندانش سید محمد علی و سید عباس.

 

31 - «نسل نور»، ص 537 و مصاحبه با فرزندش سید عباس مدرسی زاده.

 

32 - گفت و گو با فرزند ایشان، سید عباس مدرسی زاده.

 

33 و 34 - نسل نور، ص 537 و مصاحبه با فرزندش سید عباس.