آخوند ملامحمد كاشانی (كاشی) فقیه حكیم، عارف شیعه و مدرس بزرگ فلسفه صدرالمتألهین. اوایل در كاشان زندگی می كرد و بعد در اصفهان ساكن مدرسه صدر شد. تحصیلات علوم خود را در معقول و منقول، به حد كمال رساند، آنقدر كه مانندش در آن زمان بی نظیر بود، در سال 1286 هـ ق، در مدرسه صدر اصفهان، علاوه بر فقه، اصول و حكمت، در ادبیات عربی و فارسی و ریاضیات تبحر داشت و مدرس آنجا شد. ملامحمد، معاصر حكیم بزرگ "جهانگیرخان قشقائی" بود. جاذبه درس او كه فلسفه را با عرفان آمیخته بود و انس با جهانگیرخان، علاقمندان به فلسفه، به ویژه فلسفه صدرایی را از شهرهای دور و نزدیك و حتی از كشورهای دیگر به اصفهان كشاند و در محضر درس او، شاگردان بسیاری حكمت آموختند و به كمال رسیدند.

گوشه ای از احوال باطنی:

آخوند كاشی در طول زندگانیش، جز عبادت و درس و تدریس چیزی دیگر از او دیده نشد. همسر و فرزندی اختیار نكرد تا شاید اینگونه كامرانی ها، صدمه ای بر او وارد نكند. در عبادت و ریاضت به قدری غرق در خود بود كه هر چقدر طلاب، رفت و آمد در حجره اش می كردند، ملتفت آنها نمی شد و گاه می شد كه از شدت توجه و حضور قلب در نماز و ذكر ركوع و سجود دیده شد كه غش كرد و افتاد و چون به حال آمد، دوباره نماز را اعاده كرد و هر نیمه شب آنقدر در نماز سوز و گداز داشت و بدنش می لرزید كه از بیرون حجره صدای لرزش و وضعیت حال او احساس می شد. از او حالات عجیبه ظاهر می شده است. بسیاری از اكابر و از جمله مرجع بزرگ آیت الله حاج سیدحسین طباطبائی بروجردی شاگرد آخوند بودند و خود ظهور حالات عجیب را از آخوند اظهار می داشتند. او در نهایت فقر و تنگدستی زندگی میكرد. مرحوم شهید مدرس می گوید: "من و او هر دو در زمان تحصیل خود، در نهایت سختی معاش بودیم و هر دو نسبت به حال یكدیگر ترحم داشتیم." از ملامحمد كاشی آثار مكتوبی به جای مانده است.

وفات:

این فقیه بزرگوار و عارف حكیم، روز شنبه 20 شعبان سال 1333 هـ ق در اصفهان در سن 90 سالگی از دنیا رحلت كرد. وصیت كرده بود كه مرا در بیابانی به خاك بسپارید كه فقرا را دفن می كنند. او را در گورستان تخت فولاد اصفهان به خاك سپردند و آن خاك پاك، به بركت او در مدت چند سال تكیه ای آباد شد.

اساتید:

1- آقامحمدرضا قمشه ای

2- ملاحسین التویسركانی الاصل (ساكن اصفهان)

برخی از شاگردان:

آخوند ملامحمد كاشانی، استاد بیشتر طبقه علما و بزرگان است تا جائی كه از شمارش بیرون است:

1- آیةالله سیدابوالحسن اصفهانی

2- السید جمال الدین موسوی گلپایگانی (كه تحت تربیت استاد بوده است)

3- شیخ اسماعیل الفروی اصفهانی (شیخ الرئیس)

4- حاج میرزاباقر امامی (دارنده رساله حكمیه)

5- سیدجلال الدین مؤیدالاسلام كاشانی (مدیر حبل المتین)

6- حاج میرزاحسن خان جابری انصاری (مورخ شهیر صاحب تاریخ اصفهان)

7- آقاسیدحسن قوچانی (نجفی) صاحب كتاب سیاحت غرب

8- آقاسیدحسن مشكان طبسی

9- آیةالله آقاحسین طباطبائی بروجردی

10- حاج آقارحیم ارباب اصفهانی (شاگرد خاص آخوند)

11- میرسیدابراهیم طباطبائی زواری (پدر آقای محیط طباطبائی) و دهها شاگرد و عالم دیگر.