ما می توانیم مطهری را یک فرد استثنایی به شمار آوریم، ولی او در حقیقت استثنایی نبود.او به عنوان یک عالم مسلمان مرزبان در این زمان و در این جهان همانی بود که باید باشد. عالمی مسلمان و آگاه و متعهد که در زمان خود زندگی می کرد نه در قرن ها قرن پیش از زمان خود.پس چرا حوزه چنین کسانی کمتر می پرورد و کمتر به اجتماع تحویل می دهد؟سخن این است... حوزه ها باید کسانی چون مطهری و بهشتی بپرورند و تحویل اقالیم قبله دهند از حد شخصیت و درک زمانی و شعور عصری اینان سر سوزنی پایین تر نمی تواند آمد.
من در این جا نمی خواهم به بیان ارج های آثار ارجمند مطهری بپردازم یا آن ها را تحلیل کنم و دیگر نویسندگان و متفکران مذهبی را توجه دهم که آن آثار را به دقت بخوانند و آن ها را سرمشقی بشناسند برای غنای عرضه و سلامت برخورد و فصاحت بیان و استقامت اندیشه و وضوح مقصود و تعهد والا و رسالت تالیف و گسترش مکتب...نه نمی خواهم این کار را بکنم،زیرا که این کار خود نیازمند است به مقاله ای جدا بلکه کتابی مستقل.
آثار مطهری از چندین امتیاز برخوردار بود که من به اجمال به آن ها اشاره می کنم:1-نثر فصیح و استوار و روشن/2-عرضه منطقی و وزین و والا/3-اعتبار داشتن و استناد به ماخذ/4-انطباق با نیازهای روحی و اعتقادی و فکری اجتماع/5-ابداع و تنوع در مواردی چند/6-دریافت صحیح و برداشت درست
از نکات مهم دیگر درباره مطهری که باید همواره به یاد طلاب جوان آورده شود،کار نویسندگی اوست.او در این مورد باید به یقین برای آنان اسوه ای معتبر به شمار آید.چگونه مطهری در درون حوزه توانست صاحب چنین نثری بشود؟نثری که هیچ به حوزه نمی خورد به ویژه حوزه در آن روزگار.ما در حوزه ها به کار تربیت نویسنده نپرداخته ایم و ازاین رو نثر قابل توجهی نداریم یا کمتر داریم.
مطهری به دلیل همان ذهن عالمانه و شخصیت اصیل و برخورد منطقی با مسائل و ایمان به تکلیف و علاقه به خدمت و ذوق خدمت و درک واقعیات حیات اجتماعی و آشنایی با فرهنگ جامعه و مردم در مرحله شناخت موضوعات کار خویش نیز توفیقی بزرگ به دست آورد و صمیمیتی ویژه ابراز داشت.مطالعه مقدمه داستان راستان نمونه والای این شناخت و خضوع متعهدانه را به ما نشان می دهد. مرحوم مطهری با قرآن کریم انس بسیار داشت.از سخنرانی ها و گفتارهای تفسیری وی این امر به خوبی مشهود است.در فهم نکات تعبیری قرآن نیز دستی داشت.این چگونگی از دقت و ممارست و ذوق نیرومند و مطالعه تفاسیر حاصل می شود.شاید در این مقام تعالیم و تذکرات علامه سید محمد حسین طباطبایی رحمه اللّه علیه صاحب تفسیر«المیزان»نیز در ایشان موثر بوده است.
مرحوم مطهری-که روانش شاد و شادتر باشد-یادداشت های بسیار و تحقیقاتی فراوان درباره زندگانی و سیره پیامبر اکرم(ص) داشت.یکی از مسائل بسیار غم انگیز این است که در زبان فارسی صدها کتاب در موضوعات مذهبی کم داریم و نداریم.موضوعاتی که نداشتن کتاب خوب درباره آن ها مایه زیان های بزرگ است...آیا تاسف بار نیست که در زبان فارسی چند زندگینامه تحلیلی و سیره تحقیقی و خوش قلم و مستند در سطوح متفاوت درباره پیامبر اکرم (ص)نداشته باشیم؟
یکی از نقطه های اوج در ادراک و تعهد مطهری نظریات اوست درباره اقتصاد.گوشه ای نشستن و این همه ظلم و تفاوت را پذیرفتن و استخوان طبقات محروم را خردشده دیدن و دم برنیاوردن از ساحت تعهد و اندیشه این عالم آگاه به دور بود بسیار به دور.مطهری با توجه پیدا کردن به مسائل جدید و شناختن جهان نو،ماهیت سرمایه و کار در این جهان،نشان داد که عالمی است آگاه از حوادث واقعه نه آخوندی غرق در وقایع سابقه مطهری با فرق گذاشتن میان کارگر در دنیای جدید صنعت با اجیر در دنیای قدیم فهماند که زمان را، بشریت را،مسائل را و تحولات اجتماعی را درک می کند.خردمند است و خردورز عاقل است و بصیر،مرزبان است و باعاطفه،شریف است و انسان.مطهری به نام طرفداری از برخی امور موجب منزوی شدن اسلام و متهم شدن فقه اسلامی به نداشتن کتابی و بابی درباره «عدالت اجتماعی»نمی گشت و به طاغوتان مالی نمی گرایید و به بیشتر خرد شدن استخوان محرومان کمک نمی کرد و به فراوان تر دوشیدن و مکیدن این زالویان مردم محروم را مدد نمی رسانید.