یك بحث دیگر این است كه چرا این علم به نام «كلام» نامیده شد و در چه زمانی این نام به آن داده شد؟ برخی گفته اند به این سبب «كلام» نامیده شد كه قدرت دارنده ی خود را در سخن و استدلال فزونی می دهد. برخی می گویند از آن جهت «كلام» نامیده شد كه روش و عادت علمای این فن این بود كه در كتب خود سخن خود را با تعبیر «الكلام فی كذا» و «الكلام فی كذا» آغاز می كردند. بعضی گفته اند از آن جهت «كلام» نامیده شد كه سخن در اطراف مباحثی بود كه به عقیده ی اهل حدیث درباره ی آنها باید سكوت كرد؛ و بعضی گفته اند كه این نام آنگاه به میان آمده كه بحث مخلوق بودن و یا مخلوق نبودن «كلام اللّه» میان مسلمین طرح گردید و صف آرایی شدیدی شد و مردم زیادی كشته شدند و به همین مناسبت آن دوره را «دوره ی محنت» نامیده اند؛ یعنی چون در دوره ی محنت اكثر مباحثات اصول دینی در اطراف حدوث و قدم كلام اللّه دور می زد، علم اصول دین به نام «علم كلام» نامیده شده. اینها وجوهی است كه در وجه تسمیه ی «علم كلام» گفته شده است.