حال اگر شما بگویید انسان از چه راهی می تواند به غیب ایمان بیاورد؟ من عرض می كنم مراحلی دارد: اوّلین مرحله اش این است كه هزاران نشانه در دنیا هست كه لا اقل جلوی انكار غیب را می گیرد، یعنی انسان را از مرحله ی نفی به مرحله ی شك وارد می كند. امروز معلوم شده است كه در همین دنیای محسوس و ملموس ما هزاران چیز وجود دارد كه ما آنها را حس نمی كنیم، لمس نمی كنیم؛ با این حواسّ خودمان حس نمی كنیم. یك مثال خیلی روشن برای شما عرض بكنم:

در قدیم الایّام، در میان امواجی كه در فضاست، تنها موجی را كه می شناختند موج صوتی بود. در باب صوت و صدا از قدیم میان علما بحث بوده است. آدم حرف می زند و دیگری می شنود. سنگی به سنگی می خورد، صدایش به گوش انسان می رسد. این چگونه است؟ می گفتند این هوایی كه شما در اینجا احساس می كنید و وجودش را احیاناً در موقع حركت یا در یك وقت دیگر درك می كنید، مثل آب است.

همین طور كه شما آب را با چشم خودتان می بینید كه موج بر می دارد و وقتی سنگی را در حوض آب می اندازید، موج ایجاد می كند و موجش پخش می شود و هر چه بیشتر پخش می گردد ضعیفتر می شود، همین طور وقتی شما حرف می زنید یا دو تا سنگ به هم می خورند در هوا موجی پیدا می شود و این موج وارد گوش شما می شود. در آنجا دستگاهی است- پرده ای است، استخوان است، اعصاب است- كه به حركت در می آید، در نتیجه شما چیزی را ادراك می كنید به نام «صوت» . دیگر بیش از این بشر نمی توانست در باب امواج دركی داشته باشد. امروز از راه همین علوم حسّی، یعنی از راه قرائنی كه علوم حسّی به دست بشر داده، معلوم شده است كه غیر از موج صوتی، امواجی هست كه اساساً طرف نسبت با موج صوتی نیستند و حتّی نه گوش ما و نه هیچ حسّی از حواسّ ما قادر نیست آن امواج را درك كند ولی وجود دارند، مثل امواج برقی، امواجی كه رادیوها پخش می كنند و رادیوی گیرنده ی شما آنها را تبدیل به موج صوتی می كند. آن موجی كه مركز پخش رادیو پخش می كند موج صوتی نیست. اگر به صورت موج صوتی می بود باید وقتی كه مثلاً در تهران پخش می شود شاید یك ساعت و نیم یا بیشتر طول بكشد تا برسد به خراسان. می گویند اگر بنا شود موج صوتی فاصله ی قم تا تهران یعنی 24 فرسخ را طی كند در حدود 10 دقیقه طول می كشد. سرعت حركت آن نسبت به موج برق بسیار كند است. اگر مثلاً من كه اینجا حرف می زنم یك بلندگویی هم در فاصله ی 200 متری اینجا باشد كه از آنجا هم صدا بیاید و شما هم صدای من را بشنوید و هم صدای بلندگو را، در این صورت كلمات را با فاصله می شنوید یعنی یك كلمه را از من می شنوید و با فاصله ی لحظه ای از بلندگو می شنوید؛ یعنی طول می كشد تا موج صوتی بلندگو به شما برسد. ولی شما می بینید رادیو كه حرف می زند در همان لحظه شما می شنوید. یا وقتی با تلفن مثلاً با خراسان حرف می زنید، مثل این است كه در همین جا صحبت می كنید؛ به این سرعت صوت به شكل موج برقی حالا با سیم یا بی سیم می رود به خراسان و با همان سرعت بر می گردد به اینجا.

مثل معروفی است، می گویند صدای ساعت معروفی در انگلستان را مردمی كه در آن سر دنیا هستند زودتر از مردمی كه در آن میدان هستند، می شنوند؛ یعنی اگر شما در اینجا رادیوی انگلستان را بگیرید، صدای آن ساعت را قبل از مردمی كه در انگلستان در آن میدان اند، می شنوید. چرا؟ زیرا برای مردمی كه می خواهند از طریق هوا و با موج صوتی صدای این ساعت را بشنوند، ممكن است یك ثانیه یا دو ثانیه طول بكشد ولی برای مردمی كه صدای آن را با موج الكتریكی مثلاً در ایران گوش می كنند، یك ثانیه كه هیچ، یك هزارم ثانیه و شاید یك میلیونیم ثانیه هم طول نمی كشد كه این صدا به آنها می رسد. در نتیجه شما این صدا را از یك انگلیسی كه در آنجاست، زودتر می شنوید.

این امواج در فضا وجود دارد. با چه حسّی ما می توانیم آنها را درك كنیم؟ با هیچ حسّی، فقط با قرائن علمی. حتّی علما می توانند طول این امواج را به دست آورند بدون اینكه آنها را ببینند. پس اجمالاً ما می فهمیم كه این امواج وجود دارند.

بسیار بسیار جاهلانه است كه انسان دایره ایمان و تصدیق خودش را محدود كند و بگوید من فقط به هر چیز كه آن را مستقیماً با یكی از حواسّ خودم درك می كنم، ایمان دارم.