مثلا یكی از مسائل كه از نظر قرآنی خیلی قابل بحث است این است كه در قرآن، هم تعبیر «نبی» آمده است و هم تعبیر «رسول» ، نبی و رسول، نبیین و رسل، آیا نبوت با رسالت فرق می كند، یعنی دو مقام و دو خصوصیت است؟ یا نه، یك چیز است كه با دو اسم تعبیر شده است؟ كلمه ی «نبی» از ماده ی «نبأ» است. نبأ یعنی خبر، البته خبرهای مهم و عظیم و خبرهای صادق. مثل اینكه هر خبری را نبأ نمی گویند، كلمه ی «حدیث» یا «خبر» را ممكن است بگویند ولی كلمه ی «نبأ» یك اهمیت دیگری دارد. نبی یعنی خبر دهنده، چون انبیاء از خدا خبرهایی آورده و به مردم داده اند، به این اعتبار به آنها گفته اند «نبی» . كلمه ی «رسول» از ماده ی «رسالت» است كه اصل معنایش رهایی است در مقابل قید. «مرسل» در زبان عرب یعنی رها شده، در مقابل «در قید شده» . مثلا اگر مویی را همین طور رها كنند به پایین، می گویند «ارسله» یعنی رهایش كرد، اما اگر مو را با سنجاقی ببندند این نقطه ی مقابل ارسال است. ولی این كلمه را در مطلق مورد فرستادن [به كار می برند] . وقتی كه كسی، كسی یا چیزی را از جایی به جایی می فرستد، به آن می گویند «ارسال» و «رسول» یعنی فرستاده به طور كلی. نمایندگانی كه مثلا یك امیر، یك پادشاه از پیش خودش نزدیك نفر دیگر می فرستد اینها را معمولا در زبان عربی «رسول» می گویند، رسولی فرستاد یعنی نماینده ای فرستاد، فرستاده ای فرستاد. این معنی لغوی اش.

آیا در اصطلاح قرآن میان «نبی» و «رسول» فرقی هست كه قرآن وقتی به كسی می گوید «نبی» به یك عنایت خاصی می گوید و وقتی می گوید «رسول» به عنایت دیگری است كه احیانا ممكن است كسی نبی باشد رسول نباشد، یا بر عكس رسول باشد نبی نباشد، چنین چیزی هست یا نه؟ این هم بحثی است كه چون در درجه ی اول لزوم نیست ما فعلا وارد آن نمی شویم، اگر لازم بود روی این جهت هم بحث می كنیم كه آیا میان این دو فرق هست و یا فرق نیست؟ این مخصوصا از این جهت ضرورت پیدا می كند كه در آیه ی ختم نبوت، ما به این تعبیر داریم كه: «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اَللّهِ وَ خاتَمَ اَلنَّبِیِّینَ» [1]. بعضی ها (البته در عصرهای اخیر و نه آدمهای حسابی، افرادی كه دنبال [بهانه ] می گردند) گفته اند در اینجا قرآن كه نفرموده رسالت ختم شده است، فرموده نبوت ختم شده است، چه مانعی دارد كه نبوت ختم شده باشد و رسالت هنوز ختم نشده باشد؟ اگر بگوییم نبوت مگر چیست كه ختم شده و رسالت ختم نشده؟ می گویند انبیاء فقط به كسانی می گفتند كه مثلا در عالم رؤیا، در عالم خواب چیزهایی را می دیدند، اما رسالت مطلب دیگری است كه آن ختم نشده.

این را فقط برای اینكه توجه به اهمیت مطلب داده باشیم عرض كردم. ما آن سه بحث اساسی و اصولی خودمان را عرض بكنیم.

---