اكثر مسائل منطق، مبحث مقولات دهگانه، علل اربعه، تقسیمات علوم، تقسیم و تعدید قوای نفس از این ردیف مسائلند. البته مقصود این نیست كه مسائل بالا دربست به صورت اول باقی مانده اند و هیچ گونه دخل و تصرفی در آنها به عمل نیامده است؛ بلكه مقصود این است كه در مجموع، چهره و قیافه همان است كه بوده است و الاّ می دانیم كه ابن سینا تحقیقات بسیار ارزنده و بی سابقه ای در باب مقولات كرده است. ابن سهلان ساوجی مقولات را چهار می داند نه ده. شیخ اشراق نیز قائل به پنج مقوله است، چهار مقوله ای كه ابن سهلان قائل است بعلاوه ی حركت. شیخ اشراق حركت را مقوله ی مستقل می شمارد. بوعلی و صدرالمتألهین تحقیقی درباره ی جسم تعلیمی دارند كه نتیجه این است: تفاوت جسم تعلیمی با جسم طبیعی به یك امر تحلیلی عقلی برمی گردد یعنی جسم تعلیمی «عرض» خارجی جسم طبیعی نیست، بلكه «عارض» عقلی و تحلیلی آن است، بلكه اساساً مقادیر عموماً از صورت اعراض خارجی بیرون می روند.

با همه ی اینها مقولات دهگانه ی ارسطویی هنوز شكل و قیافه ی قدیم خود را حفظ كرده است.

در تقسیمات علوم نیز شیخ اشراق نظریات تازه ای ابداع كرده است ولی البتهمورد قبول متأخران واقع نشده است.