اولین فریده از این مقصد در وجود و عدم است شرح: مقصد اول در امور عامّه است. امور عامّه همان است كه ما آن را «كلّیّات فلسفه» نامیدیم. امور عامّه كلید فلسفه ی الهی است. از نظر حكمای الهی بدون اینكه قبلاً درباره ی امور عامّه تحقیق كافی به عمل آید بحث فلسفی در مسائل مربوط به مبدأ و معاد بیهوده است. مباحث امور عامّه در یونان قدیم شناخته شده بوده است ولی در فلسفه ی اسلامی توسعه ی شگرفی یافته و رشد و تكامل بی سابقه ای پیدا كرده است.

امور عامّه كه مقصد اول كتاب منظومه است و موضوع بحث ماست مشتمل بر هفت فریده است به این ترتیب:

فریده ی اول: وجود و عدم فریده ی دوم: وجوب و امكان فریده ی سوم: قدم و حدوث فریده ی چهارم: قوّه و فعل فریده ی پنجم: ماهیت فریده ی ششم: وحدت و كثرت فریده ی هفتم: علت و معلول این هفت باب كه تحت عنوان «هفت فریده» در این كتاب ذكر شده است مجموع امور عامّه را تشكیل می دهد و لازم است در معرفت آنها كمال كوشش به عمل آید.

فریده ی اول كه در «وجود و عدم» است از سایر فریده ها اهمّیت بیشتری دارد. 5مخصوصاً در فلسفه ی صدرایی مسائل وجود اهمیت فوق العاده ای یافته و سرنوشت اكثر مسائل فلسفه با مسائل وجود بستگی پیدا كرده است. مجموع مسائلی كه در این فریده تحت عنوان «وجود و عدم» بحث می شود عبارت است از:

1. بداهت وجود 2. اشتراك وجود 3. مغایرت و اتحاد وجود با ماهیّت 4. اصالت وجود 5. عینیّت وجود و ماهیّت در ذات واجب 6. وحدت و كثرت وجود 7. وجود ذهنی 8. معقولات ثانیه 9. انقسام وجود به مطلق و مقیّد 10. احكام سلبیّه ی وجود 11. منشأ تكثّر وجود 12. مساوات وجود و ثبوت و شیئیّت 13. عدم تمایز و عدم علّیت میان اَعدام 14. امتناع اعاده ی معدوم 15. حل شبهه ی معدوم مطلق 16. مناط صدق در قضایا 17. تعلق جعل به وجود.

این هفده مسأله رؤوس مطالب فریده ی «وجود و عدم» است و ما به همین ترتیب كه شماره گذاری كردیم، نه به ترتیب منظومه، درباره ی آنها بحث می كنیم.