یكی از مسائل مربوط به «علم و معلوم» كه شایسته است سرآمد و مهم ترین آنها به شمار آید مسأله ای است كه در فلسفه ی اسلامی به نام «وجود ذهنی» معروف شده است. این مسأله مربوط است به حقیقت علم و ادراك و اینكه این حالت نفسانی كه نام آن را «علم» و «ادراك» گذاشته ایم وجودش چه نوع وجودی است و رابطه ی عمیق و مخصوص وی با شئ خارجی كه آن را «معلوم» و «ادراك شده» می نامیم چیست؟ در میان حالات نفسانی زیادی كه در ما هست از قبیل میل و اراده و لذت و الم و ترس و جرأت، حالت خاصی هست به نام «علم» یا «آگاهی» یا «دریافت» (ادراك) . ما به موجب این حالت به وجود خودمان و هم به وجود یك سلسله امور دیگر كه از وجود ما بیرونند آگاهیم. در اینجا مسائل زیادی ممكن است طرح شود از قبیل اینكه این آگاهیها و دریافتها چند نوع است؟ و یا اینكه رابطه ی این حالت با شخص ادراك كننده چه رابطه ای است؟ و یا اینكه علت آگاهی ما به خود ما و علت آگاهی ما به اشیاء بیرون از وجود ما چیست؟