یك ردیفْ آیات دیگر آیاتی است كه نمونه اش آیه ی 76 سوره ی نساء است. از آیه ی 71 می خوانیم: یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُباتٍ أَوِ اِنْفِرُوا جَمِیعاًای اهل ایمان! احتیاط خودتان را بگیرید، یعنی در مقابل دشمن احتیاط خودتان را رعایت كنید. یا گروه گروه كوچ كنید یا همه با یكدیگر، ولی به هرحال در هر شرایطی احتیاط خودتان را از دست ندهید. بعد: وَ إِنَّ مِنْكُمْ لَمَنْ لَیُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصابَتْكُمْ مُصِیبَةٌ قالَ قَدْ أَنْعَمَ اَللّهُ عَلَیَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِیداً. بعضی از این مردم منافق یا ضعیف الایمان هستند كه كندی می كنند، این پا و آن پا می كنند، می خواهند خودشان را كنار بكشند، و وقتی كه كنار كشیدند اگر مصیبتی بر شما وارد شود می گویند عجب شانس من گرفت! خدا خوب به من رحم كرد كه من با اینها حاضر نبودم و الاّ من هم آسیب می دیدم. یعنی یك مردمی كه تابع این هستند كه جریان چه پیش بیاید، اگر این جور شد می گویند چقدر خوب شد. قبلاً یك فكری ندارد.

فرق مؤمن و غیرمؤمن این است كه مؤمن از آن اولی كه در راهش قدم برمی دارد فكرش تا آخر فرق نمی كند، شكست هم بخورد باز فكرش همان فكر اول است، پیروز هم بشود فكرش فكر اول است، چون از ابتدا [معتقد بوده ] هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلاّ إِحْدَی اَلْحُسْنَیَیْنِ (سوره ی توبه، آیه ی 52) ما موفق هستیم، كشته بشویم موفقیم، كشته هم نشویم موفقیم. ولی اینها در یك حالت دو دلی زندگی می كنند كه اگر آنها ناراحتی ببینند می گویند شانس ما گرفت، خدا به ما رحم كرد كه ما آنجا نبودیم.

برعكس اگر آنها پیروز شوند می گویند عجب كار بدی شد، خوب بود ما هم رفته بودیم. وَ لَئِنْ أَصابَكُمْ فَضْلٌ مِنَ اَللّهِ لَیَقُولَنَّ كَأَنْ لَمْ تَكُنْ بَیْنَكُمْ وَ بَیْنَهُ مَوَدَّةٌ یا لَیْتَنِی كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً. بعد می فرماید: فَلْیُقاتِلْ فِی سَبِیلِ اَللّهِ اَلَّذِینَ یَشْرُونَ اَلْحَیاةَ اَلدُّنْیا بِالْآخِرَةِ. بجنگند در راه خدا مردمی كه زندگی دنیا را می فروشند در عوض آخرت، و هركسی كه در راه خدا بجنگد چه كشته شود یا غالب شود خدای متعال اجر عظیم به او می دهد. بعد می فرماید: وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اَللّهِ وَ اَلْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ اَلرِّجالِ وَ اَلنِّساءِ وَ اَلْوِلْدانِ چه می شود شما را؟ ! چرا در راه خدا و در راه آن مستضعفین از مردان و زنان، مردم بیچاره ای كه مستضعف و مستذَل و اسیر دست آنها هستند [نمی جنگید؟ ! ] بروید برای نجات آنها؛ كه این آیه دلالت می كند بر اینكه شرط جهاد این نیست كه خودشان مورد هجوم واقع شده باشند، اگر عده ای در جای دیگر مورد هجوم و مورد استضعاف هستند دیگران می توانند برای نجات آنها وارد بشوند. اَلَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ اَلْقَرْیَةِ اَلظّالِمِ أَهْلُهاآنها كه دست به دعا بلند كرده اند و می گویند: خدایا ما را از این شهری كه مردمش ظالمند بیرون كنوَ اِجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ وَلِیًّا وَ اِجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ نَصِیراً [1]از ناحیه ی خود برای ما سرپرست قرار بده و یاور قرار بده. آیه ی محل نظرم این آیه است: اَلَّذِینَ آمَنُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اَللّهِ اهل ایمان در سبیل اَللّه می جنگند.

وَ اَلَّذِینَ كَفَرُوا یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اَلطّاغُوتِ و اما كسانی كه كافرند در راه طاغوت می جنگند، در راه شیطان می جنگند، در راه بتها می جنگند، در راه انسانهایی كه مثل بت هستند می جنگند. بعد می فرماید: فَقاتِلُوا أَوْلِیاءَ اَلشَّیْطانِ إِنَّ كَیْدَ اَلشَّیْطانِ كانَ ضَعِیفاً. این همه كه ما مردمْ خودمان را از شیطان می ترسانیم یا ما را از شیطان می ترسانند كه شیطان با اهل باطل است، مكر شیطان نمی دانید چقدر زیاد است! قرآن می گوید به عكس، مكر شیطان خیلی ضعیف است. بجنگید، از مكر شیطان نترسید. آیاتی [در قرآن هست ] كه مكر شیطان را- یعنی خدعه های شیطنت آمیز انسانها و یا خدعه هایی كه شیاطین جن به اینها القا می كنند- به طور كلی ناچیز تلقی می كند. این آیه هم جزو همین آیات است.

---