شب ولادت امام عسكری علیه السلام است، شب عید است و شب مولود امام یازدهم، شبی كه همه باید به وجود مقدس حضرت صاحب الامر (عجّل اللّه تعالی فرجه) تبریك عرض بكنیم. البته باید عرض ارادتی نیز كرده باشیم. وجود مقدس امام حسن عسكری علیه السلام از ائمه ای هستند [كه تحت فشار بسیار بودند] چون هرچه كه دوران ائمه [به دوره ی امام عصر علیه السلام ] نزدیكتر می شد كار بر آنها سخت تر می گردید. ایشان در سامرّاء بودند كه در آن وقت مركز خلافت بود. از زمان «معتصِم» مركز خلافت از بغداد به سامرّاء منتقل شد. مدتی آنجا بود، دومرتبه برگشت. علتش هم این بود كه لشكریان معتصم خیلی به مردم ظلم می كردند و مردم شكایت كردند و ابتدا معتصم گوش نكرد ولی بالاخره هرطور بود راضیش كردند و او برای اینكه سپاهیان از مردم دور باشند مركز را به سامرّاء منتقل كرد.

امام عسكری و امام هادی علیهما السلام اجباراً در سامرّاء به سر می بردند، در محلی كه به نام «العسكر» یا «العسكری» نامیده می شد، یعنی محلی كه محل سپاهیان و در واقع پادگان بود؛ یعنی خانه ای كه در آن زندگی می كردند برایشان انتخاب شده بود كه مخصوصاً در پادگان باشند و تحت نظر. ایشان در بیست و هشت سالگی از دنیا رفتند (پدر بزرگوارشان هم در حدود چهل و دوساله بودند كه از دنیا رفتند) و دوره یامامتشان فقط شش سال طول كشید. به نصّ تواریخ، تمام این مدت شش سال یا در حبس بودند یا اگر هم آزاد بودند ممنوع المعاشرة و ممنوع الملاقات بودند. از نظر معاشرت آزادی نداشتند، اگر هم احیانا رفت و آمدهایی می شد یا گاهی حضرت را می خواستند، تحت نظر بودند، وضع عجیبی بود.

می دانید كه هر یك از ائمه گویی یك خصلت خاص بیشتر در او ظهور داشته است كه خواجه نصیر در آن دوازده بند خودش هر یك از ائمه را با یك صفتی توصیف می كند كه بیشتر در او ظهور داشته است. وجود مقدس امام عسكری علیه السلام به جلالت و هیبت و رُواء [1]به اصطلاح، ممتاز بودند یعنی اساساً عظمت و هیبت و جلالت در قیافه ی ایشان به نحوی بود كه هركس كه ایشان را ملاقات می كرد تحت تأثیر آن سیما قرار می گرفت قبل از اینكه سخن بگویند و او از علم ایشان چیزی بفهمد. وقتی كه سخن می گفتند و دریای موّاجی شروع می كرد به سخن گفتن، دیگر تكلیفش روشن است. در بسیاری از حكایات و روایات این قضیه كاملاً مشخص و محرز است. حتی دشمنان با اینكه ایشان را سخت تحت تعقیب داشتند و گاهی به زندان می بردند وقتی كه با حضرت روبرو می شدند وضع عجیبی داشتند، نمی توانستند در مقابل ایشان خضوع نكنند، كه در این زمینه داستانی را محدّث قمی در كتاب الانوار البهیّه از أحمد بن عبید الله بن خاقان، پسر وزیر المعتمد علی اللّه، و او از پدرش نقل می كند در حالی كه خودش هم حضور داشته است. داستان فوق العاده عجیبی است كه وقت گفتنش را عجالتاً ندارم.

علت عمده ی این كه این قدر امام شدید تحت نظر بود این بود كه این مطلب شایع بود و می دانستند كه مهدی امت از صُلب این وجود مقدس ظهور می كند. همان كاری كه فرعون با بنی اسرائیل می كرد كه چون شنیده بود كسی از بنی اسرائیل متولد می شود كه زوال مُلك فرعون و فرعونیها به دست او خواهد بود پسرهای بنی اسرائیل را می كشت و فقط دخترها را زنده نگه می داشت و زنهایی را مأمور كرده بود بروند در خانه های بنی اسرائیل و ببینند كدام زن حامله است و هر زنی را كه حامله بود تحت نظر بگیرند، عین این كار را دستگاه خلافت با امام عسكری علیه السلام انجام می داد. چه خوب می گوید مولوی:

این احمق فكر نمی كرد كه اگر این خبر راست است مگر تو می توانی جلوی امر الهی را بگیری؟ ! هرچند وقت یك بار می فرستادند به خانه ی حضرت به تفتیش، مخصوصاً وقتی كه امام از دنیا رفت، چون گاهی می شنیدند كه حضرت مهدی متولد شده اند.

راجع به ولادت ایشان هم داستان را همه شنیده اید كه خدای متعال ولادت این وجود مقدس را مخفی كرد و در حین ولادت كمتر كسی متوجه شد. ایشان شش ساله بودند كه پدر بزرگوارشان از دنیا رفتند. در دوران كودكی، شیعیان خاص از هرجا كه می آمدند حضرت ایشان را به آنها ارائه می دادند، ولی عموم مردم اطلاع نداشتند، اما این خبر بالاخره پیچیده بود كه پسری برای حسن بن علی عسكری متولد شده است و او را مخفی می كنند. گاهی می فرستادند به خانه ی حضرت كه این بچه را به خیال خود پیدا كنند و بكشند و از بین ببرند، ولی كاری كه خدا می خواهد مگر بنده می تواند بر ضد آن عمل كند؟ ! یعنی وقتی قضای حتمی الهی در یك جا باشد دیگر بشر نمی تواند كاری در آنجا بكند. بعد از وفات حضرت و نیز مقارن با وفات حضرت، مأمورین ریختند خانه ی امام را تفتیش كامل كردند و زنهای جاسوسه ی خودشان را فرستادند كه تمام زنها، كنیز و غیر كنیز را تحت نظر بگیرند، ببینند آیا حامله ای وجود دارد یا نه؟ یكی از كنیزان را احتمال دادند كه حامله باشد. او را بردند تا یك سال نگاه داشتند، بعد فهمیدند كه اشتباه كرده اند و چنین قضیه ای نبوده است.

وجود مقدس امام عسكری مادری دارد به نام «حُدَیْث» كه به لقب «جدّه» معروف است. چون جدّه ی حضرت حجّت (عجّل اللّه تعالی فرجه) بودند ایشان را «جدّه» می گفته اند. زنهای دیگری هم در تاریخ هستند كه به اعتبار اینكه شهرتشان به اعتبار نوه شان است اینها را «جدّه» می گویند، از جمله جدّه ی شاه عباس است كه دو تا مدرسه هم در اصفهان به نام «جدّه» داریم. زنی كه شهرتش به نام نوه اش باشد قهراً به نام «جدّه» معروف می شود. این زن بزرگوار به نام «جدّه» معروف شد. ولی تنها جدّه بودن سبب شهرتش نشد، مقامی دارد، عظمتی دارد، جلالتی دارد، شخصیتی دارد كه نوشته اند (مرحوم محدّث قمی رضوان اللّه علیه هم در الانوار البهیّه می نویسد) بعد از امام عسكری مفزع الشیعة بود یعنی ملجأ شیعه این زن بزرگوار بود. قهراً در آن وقت - چون امام عسكری بیست و هشت ساله بوده اند كه از دنیا رفته اند، علی القاعده مطابق سن امام هادی هم حساب كنیم- زنی بین پنجاه و شصت بوده است. این قدر زنبا جلالت و با كمالی بوده است كه شیعه هر مشكلی برایش پیش می آمد به این زن عرضه می داشت.

مردی می گوید به خدمت عمّه ی امام عسكری حكیمه خاتون دختر امام جواد رفتم، با ایشان صحبت كردم راجع به عقاید و اعتقادات مسأله ی امامت و غیره. ایشان عقاید خود را گفت تا رسید به امام عسكری. بعد گفت فعلا امام من فرزند اوست كه الآن مستور و مخفی است. گفتم حال كه ایشان مخفی هستند اگر ما مشكلی داشته باشیم به چه كسی رجوع كنیم؟ گفت به جدّه رجوع كنید. گفتم: عجب! آقا از دنیا رفت و به یك زن وصیّت كرد؟ ! فرمود: امام عسكری همان كار را كرد كه حسین بن علی كرد.

حضرت امام حسین وصیّ واقعی اش و وصیّ او در باطن علی بن الحسین بود ولی مگر بسیاری از وصایای خودش را در ظاهر به خواهرش زینب سلام اللّه علیها نكرد؟ عین این كار را حسن بن علی العسكری كرد. وصیّ او در باطن این فرزندی است كه مخفی است ولی در ظاهر كه نمی شد بگوید وصیّ من اوست. در ظاهر وصیّ خودش را این زن با جلالت قرار داده است.

باسمك العظیم الاعظم الاعزّ الاجلّ الاكرم یا اللّه. . . .

پروردگارا ما را قدردان اسلام و قرآن قرار بده.

پروردگارا ما را قدردان پیغمبر اكرم قرار بده، ما را قدردان اهل بیت اطهار قرار بده، انوار محبت و معرفت خودت در دلهای ما بتابان، انوار معرفت و محبت پیغمبر و آل پیغمبر در دلهای ما قرار بده. اموات ما مشمول عنایت و رحمت و مغفرت خودت بفرما.

---

[1] . [به معنی حُسن منظر]