زمانی بود كه فقه بسیار محدود بود. وقتی به كتب فقهیه ی قبل از شیخ طوسی مراجعه می كنیم می بینیم چقدر كوچك و محدود بوده است! شیخ طوسی با نوشتن كتابی به نام مبسوط فقه را وارد مرحله جدیدی كرد و توسعه داد. و همچنین دوره به دوره در اثر مساعی علما و فقها و وارد شدن مسائل جدید و تحقیقات جدید، بر حجم فقه افزوده شد تا آنجا كه در حدود صد سال پیش كه صاحب جواهر موفق شد یك دوره فقه بنویسد، به زحمت توانست این كار را انجام دهد. می گویند در حدودبیست سالگی این كار را شروع كرد و با استعداد فوق العاده و كار مداوم و عمر طویل، در آخر توانست دوره فقه را به آخر برساند. دوره جواهر در شش جلد بسیار ضخیم چاپ شده. تمام كتاب مبسوط شیخ طوسی كه در عصر خود نمونه فقه مشروح و مفصلی بوده شاید از نصف یك جلد از شش جلد جواهر كوچكتر باشد.

بعد از صاحب جواهر مبانی فقهی جدیدی به وسیله شیخ مرتضی انصاری اعلی اللّه مقامه پی ریزی شد كه نمونه اش كتاب مكاسب و كتاب طهارت آن مرحوم است. بعد از ایشان در مخیّله كسی هم خطور نمی كند كه یك دوره فقه با این شرح و تحقیق تألیف یا تدریس كند.

در این وضع حاضر و بعد از این پیشرفت و تكامل كه در فقه ما مانند سایر علوم دنیا پیدا شده و این پیشرفت معلول مساعی علما و فقهای گذشته بوده، یا باید علما و فقهای این زمان جلوی رشد و تكامل فقه را بگیرند و مانع ترقی آن گردند و یا باید آن پیشنهاد متین و مترقی را عملی كنند، رشته های تخصصی به وجود بیاورند و مردم هم در تقلید تبعیض كنند همان طوری كه در رجوع به طبیب تبعیض می كنند.