سرمایه وقت بر خلاف سرمایه پول هیچ گاه راكد نیست، همیشه در جریان است، علی الاتصال در حال خارج [شدن ] است، زیرا یك لحظه توقف در جهان وجود ندارد. لهذا رسول اكرم فرمود: «هر كس كه دو روزش مساوی باشد (یعنی از لحاظ عمل و ذخیره یك كار مفید یا خُلق كریم یا علم سودمند، چیزی نیفزوده باشد) زیان كرده است. » [1]، زیرا به قدر یك روز سرمایه از كف داده و در عوض چیزی به كف نیاورده است. به همین جهت است كه آدمی یا در حال جلو رفتن است و یا در حال عقبگرد، یعنی حالت توقف وجود ندارد، زیرا اگر وقت و عمرْ بجا مصرف شود پیشروی است، اگر بیجا مصرف گردد سرمایه باختن و عقبگرد است. تنها قدر وقت دانستن كافی نیست، مهارت و استادی از نظر بهره برداری لازم است. اگر كسی زمینی دارد و می خواهد در آن زمین خانه بسازد یا كشاورزی كند، اگر در كار ساختمان یا كشاورزی ماهر نباشد، در عین اهمیت زیادی كه به آن زمین می دهد آن را ممكن است هدر بدهد. مثلا مقدار زیادی از زمین را زیرِ بنا می آورد و در عین حال دستگاه كامل و مجهزی به وجود نمی آورد، یا همه زمین را می كارد اما محصول خوبی برنمی دارد. اما یك مهندس ساختمان یا كشاورزی می تواند حداكثر استفاده را از آن زمین ببرد. استفاده از زمان نیز مانند مكان، مهارت و استادی و مهندسی لازم دارد. استفاده بیشتر در مدت كمتر موقوف به این است كه اولا انسان همیشه برای كارهای خود برنامه و نقشه داشته باشد، ثانیا برای هر كار وقت مناسب همان كار را در نظر بگیرد، ثالثا ترتیب كارها را طوری بدهد كه وقت خالی نماند.

اگر یك عده اشیاء را بخواهیم در یك جعبه بچینیم ممكن است بدون ترتیب در داخل جعبه بریزیم، در این صورت مقدار كمی از آنها جا می گیرد. اما اگر از روی دقت با ملاحظه حجم هر یك از آنها، آنها را پهلوی هم بچینیم عدد بیشتری جا خواهد گرفت، گوشه های آن جعبه و فاصله های آن اشیاء خالی نخواهد ماند. ظرف زمان یعنی وقت مانند ظرف مكان است. كارهایی كه در زمان انجام می دهند مانند اشیائی است كه در صندوق یا جعبه ای قرار می دهند. برخی از مردم بدون دقت و بدون نقشه كارهای خود را آغاز می كنند. یك روز از صبح تا شام تلاش می كنند و آخر روز می بینند فقط دو سه كار در این مدت انجام داده اند، نتوانسته اند در این ظرف زمانی بیش از این كاری انجام دهند. اما افراد منظم و باانضباط، با مهارت و استادی در همان مدتْ كار بیشتری انجام می دهند. پس نظم و انضباط و نقشه از شرایط بهره برداری از وقت و زمان است.

---