مسئله دیگر مسئله كمبود عواطف است. آدمها شكل اجزاء ماشین را به خود گرفته اند. این یك فقری است در بشر، وحشتناك. مادرها نسبت به فرزندها آنچنان كه باید احساس محبت نمی كنند، همچنین فرزندها نسبت به مادرها و پدرها، برادرها نسبت به یكدیگر، تا چه رسد به همسایه ها نسبت به یكدیگر، همشهریها نسبت به یكدیگر، و تا چه رسد به انسانی به طور كلی نسبت به انسان دیگر. این مسئله امروز یك مسئله بسیار مهم است و داستانها در این زمینه هست. یكی از دوستان فاضل و دانشمند ما چند سال پیش زخم معده داشت، به یكی از كشورهای اروپایی (ظاهرا اتریش) رفت چون پسرش آنجا بود، كه هم پسرش را دیدن كرده باشد و هم در آنجا عمل كند. می گفت: روزی من و پسرم در یك رستوران بودیم و من تازه از بیمارستان مرخص شده بودم. نشسته بودیم پشت یك میز و پسرم مرتب بلند می شد و از من پذیرایی می كرد، چای می آورد، قهوهمی آورد، دور من می گشت. یك زن و مردی هم كه پنجاه شصت سالشان نشان می داد آن طرف نشسته بودند. دیدم مراقب ما هستند و نگاه می كنند. در این بین پسرم آمد رد بشود، دیدم با او نجوا كردند، سؤالهایی كردند و او هم جواب داد. بعد پسرم آمد، گفت: می پرسند این كیست كه تو این جور داری خدمت می كنی؟ شك نداشتند كه من باید نوكر باشم و می خواهم در مقابل این كار خودم پول بگیرم.

گفتند: تو چقدر پول می گیری كه برای این شخص این جور خدمت می كنی؟ گفتم:

این پدر من است. گفتند: خوب پدرت باشد، مگر آدم برای پدرش باید مفت كار كند؟ ! گفتم: آخر این پدر من است. من اینجا تحصیل می كنم، پول تحصیل و خرج زندگی مرا او از ایران می فرستد. دهانشان باز ماند، گفتند: این كار می كند می فرستد تو خرج كنی؟ ! گفتم: آری. باور نمی كردند. كم كم آشنا شدند، گفتند: بله ما هم زن و شوهر هستیم، دختر و پسری داریم، دخترمان فلان جاست و پسرمان فلان جا و ما اكنون دونفری تنها اینجا هستیم. ولی بعد كه پسرم تحقیق كرد آنها اقرار كردند كه ما سی سال پیش با همدیگر به اصطلاح آشنا شدیم و عشق همدیگر را در دلمان احساس كردیم، گفتیم یك مدتی با هم معاشرت می كنیم، اگر اخلاقمان با همدیگر جور درآمد ازدواج می كنیم. همین طور سی سال گذشته است و بچه هم نداریم. این دوره نامزدی ما سی سال طول كشیده است و هنوز به جایی نرسیده است! مسئله كمبود عواطف، عجیب مسئله ای است در دنیا. آنها هم انسانند و به حسب فطرت مثل ما هستند. ما هم ممكن است روزی خدای نخواسته تبدیل به چنین آدمهایی بشویم. همین امشب در روزنامه چشمم به یك تیتری افتاد، واقعا حیرت كردم كه انسان وقتی انسانیت خودش را از دست می دهد مثل یك جزء از ماشین می شود. نوشته بود كه در مصر یك هواپیما سقوط كرد و نود و دو نفر كشته شدند. شخصی كه سِمت او در فرودگاه مثلاً تنظیم ترافیك هواپیماها بوده نه اطلاع دادن به خلبان، گفته است: بله، من آن وقتی كه هواپیما می آمد و ارتفاعش در حدود دوهزار متر بود و باید از سه هزار و پانصد متر كمتر نمی بود چون تصادف می كرد، این را می دیدم و متوجه هم بودم كه طولی نمی كشد كه هواپیما تصادف می كند.

گفته اند: چرا نگفتی؟ گفته است: این وظیفه من نبود، من مسئول این كار نبودم، مرا برای كار دیگر گذاشته بودند، من كار خودم را انجام دادم. بسیار خوب، تو مسئول این كار نبودی، ولی انسان كه بودی. گفته: من می دانستم كه اگر الآن اطلاع بدهم- ومی توانستم اطلاع بدهم- خلبان، خودش را با همه سرنشینها نجات می دهد ولی اطلاع ندادم. ببینید كمبود عواطف به كجاها می كشد و چه بر سر انسان می آورد! بحران دیگر مسئله ازهم گسیختگی نظام خانوادگی است، بیگانه شدن زن و شوهرها با یكدیگر (كه ما دو اسبه كوشش می كنیم به همین صورت در بیاییم! ) ، ازدواجهای زودگسل و طلاقهای پشت سر یكدیگر. هریك از اینها مفصل درباره اش می شود بحث كرد.