بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
أَ لَمْ تَرَ كَیْفَ ضَرَبَ اَللّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَیِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی
اَلسَّماءِ. `تُؤْتِی أُكُلَها كُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ یَضْرِبُ اَللّهُ اَلْأَمْثالَ لِلنّاسِ لَعَلَّهُمْ
یَتَذَكَّرُونَ. `وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِیثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِیثَةٍ اُجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ اَلْأَرْضِ ما لَها
مِنْ قَرارٍ. `یُثَبِّتُ اَللّهُ اَلَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ اَلثّابِتِ فِی اَلْحَیاةِ اَلدُّنْیا وَ فِی اَلْآخِرَةِ [1].
ابتدا تولد وجود مقدس بزرگترین شهید راه حق و عدالت امام حسین بن علی علیه السلام
را به همه شما تبریك عرض می كنم. سال گذشته در چنین شبی در همین محل به
تناسب زمان و مكان بحث مختصری كردیم تحت عنوان «محور اصلی در اخلاق
اسلامی» . اما از جنبه زمانی از آن جهت آن مبحث را انتخاب كردیم كه مسئله
«كرامت نفس» فصل روشنی از زندگی نورانی حسین بن علی علیه السلام است، و از لحاظ
مكان از آن جهت كه اینجا محل مقدسی است، مركز تعلیم و تربیت است و مناسبتر
همین است كه یك مبحث تربیتی و اخلاقی مطرح شود. امشب هم به نظرم رسید كه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 670
مبحث دیگری را كه هم تناسب زمانی داشته باشد و هم تناسب مكانی، هم مربوط به
تعلیم و تربیت و اخلاق باشد و هم ضمنا تشریح و توضیحی باشد از یكی از فصول
زندگانی حسین بن علی علیه السلام مطرح كنم، و شاید مناسب بود كه عنوان مطلب را
«انضباط اخلاقی» قرار می دادم ولی عنوان دیگری را كه مقدمه آن مطلب است
مطرح می كنم و آن «مسئله خودی در اخلاق» است كه فصل مهمی است و اولین
فصل اخلاق فصل خودی می باشد. «فصل خودی» یعنی چه؟ اولاً همان طور كه
می دانید گذشته از بعضی روشها و سیستمهای اخلاقی كه به تربیت و عادتهای
اجتماعی و تربیتی چندان اهمیت نمی دهند، بلكه مخالف آن و طرفدار بازگشت
انسان به طبیعت اولیه هستند- و ما فعلاً به اینها كاری نداریم و نظریه آنها هم مردود
شناخته شده است- سایر مكاتب اخلاقی بالاخره نوعی اخلاق، یك روش خاص
اخلاقی، یك سیستم مخصوص تربیتی را برای بشر لازم و ضروری می دانند، منتها
یكی می گوید فلان روش و سیستم اخلاقی و تربیتی خوب است و دیگری روش و
سیستم دیگری را پیشنهاد می كند.