دین مقدس اسلام از جنبه ی اجتماعی بر دو پایه ی هجرت و جهاد استوار است. قرآن كریم دو موضوع هجرت و جهاد را با تقدیس خاص یاد می كند و مهاجرین و مجاهدین را فوق العاده تقدیس می فرماید.

هجرت یعنی برای نجات ایمان، از خانمان و زندگی دست شستن و كنار رفتن و دور شدن و كوچ كردن و به سرزمین ایمان رفتن. ما در آیات زیادی از قرآن عبارت هاجَرُوا وَ جاهَدُوارا می بینیم: وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِی سَبِیلِ اَللّهِ وَ اَلَّذِینَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ هُمُ اَلْمُؤْمِنُونَ حَقًّا [1]. مسلمین صدر اسلام دو گروه را تشكیل می دادند: گروهی به نام مهاجرین خوانده می شدند و گروه دیگر به نام انصار. انصار، ساكنان مدینه و مهاجرین، مسلمانان و مؤمنانی بودند كه برای نجات ایمان خود شهر و دیار خویش را رها كرده و به مدینه آمده بودند. هجرت نیز مانند جهاد، در اسلام یك حكم نسخ نشدنی و ركنی از اركان اسلام و حكمی همیشه زنده است، یعنی همیشه ممكن است شرایطی پیش بیاید كه وظیفه ی یك مسلمان هجرت باشد.

برای اینكه بعضی از اشتباهات كه احیاناً ممكن است در دو طرف رخ بدهد از بین برود، مطلبی را در موضوع هجرت و نیز جهاد عرض می كنم:

---

[1] انفال/74.