اما در مرحله ی فكر و عقیده. ما وقتی كه به ادبیات خودمان مراجعه می كنیم و آثار ادبی و اندیشه های شعرای عالیقدر خودمان را می بینیم، می بینیم كه آنها در عین اینكه حقایق شناس بودند، به حكمتهایی پی برده اند، افكار لطیفی داشته اند، در عین حال در بعضی موارد ترشحاتی از مغز و فكر اینها پیدا شده كه باعث تعجب است.

مثلاً می بینیم به مسئله ی بخت و شانس اهمیت فراوان داده اند، چیزی كه بیشتر از هرچیز دیگر از آن دم زده اند بخت و شانس است، گفته اند خودت بخواب بختت بیدار باشد. در نظر اینها نام بخت كه به میان می آید دیگر همه چیز از ارزش می افتد؛ علم، عقل، سعی و كوشش، فن و هنر و صنعت، زور بازو، همه هیچ اندر هیچ اند.

می گویند: از بخت، كار ساخته است نه از عقل:

بخت خوب باشد، هنرمندی و لیاقت و كاردانی چه اثری دارد:

سعی و عمل و كوشش چیست؟ اصل كار، بخت است: «دولت نه به كوشیدن است، چاره كم جوشیدن است. » بخت و شانس خوب باشد، از زور و بازو چه كاری ساخته است:

همه ی سخن از بخت است. حالا اگر از همین گویندگان اندیشمند عالیقدر بپرسیم:

آقا این بخت چیست؟ آن را تعریف كنید، شما كه اینقدر اسم بخت را می برید لابد آن را شناخته اید، اثری و نشانه ای از آن دارید، برای ما تعریف كنید، جوابی ندارند.