این فكر كه مبارزه اصل است ناشی از فكر دیگری است كه كسانی كه مادی فكر می كنند در مورد جامعه و تاریخ دارند و آن این است كه تاریخ و طبیعتْ جریان به اصطلاح دیالكتیكی را طی می كنند و از میان اضداد عبور می كنند، همیشه در دنیا جنگ اضداد آنهم به شكل دیالكتیكی برقرار است [1] یعنی هر واحدی در طبیعت و در تاریخ بالضروره ضد خود و نفی كننده ی خود را در درون خود پرورش می دهد و بعد میان خودش و خودش یعنی میان عناصر كهنه خودش و عناصر نو خودش جنگ درمی گیرد و این جنگ به پیروزی آن ضدی كه تازه پا به دنیا گذاشته، به پیروزی نو و تركیب شدن نو و كهنه (به یك معنی دیگر) می انجامد. بار دیگر این جریان شروع می شود. اصلا طبیعت جنگ است، زندگی جنگ است، جامعه جنگ است، همه چیز جنگ است. اخلاق خوب هم یعنی همیشه شكل آنتی تز را داشتن، شكل انكار هر چه هست و انكار وضع موجود را داشتن، وضع موجود هر چه می خواهد باشد. تا دیروز شما مبارزه می كردید برای این كه یك وضعی به وجود بیاید. شما كه در این جبهه بودی مترقی بودی، متكامل بودی، كارَت صحیح بود.

همین قدر كه این وضع به وجود آمد، فورا در درونش یك حالت انكار این وضع به وجود می آید، دیگر تو بعد از این كهنه هستی و باید از بین بروی و باید آن دومی به وجود بیاید. اساسا این مبارزه یك لحظه متوقف نمی شود و نباید هم متوقف شود و همیشه هر چه چهره ی مبارزه را داشته باشد حقانیت هم مال اوست. آنوقت در همه جا مبارزه معیار اسلام می شود؛ عده ای هم كوشش می كنند كه اسلام را به قول خودشان انقلابی كنند نه این كه انقلاب را اسلامی كنند. اگر بنا شود كه تفاوتهای اینها را- یعنی آنجا كه می خواهد انقلابْ اسلامی باشد یا اسلامْ انقلابی باشد- یك یك ذكر كنیم كه چگونه راهها با هم فرق می كند طول می كشد.

---