و اما مطلبی كه آن اظهار شادمانی من است و واقعاً من مسرور و خوشحال شدم این ابتكاری بود كه در این شهرِ پر ابتكار شما درباره ی حفظ قرآن مجید به كار برده شده است و این كارِ بسیار لازم و ضروری است. ما مسلمانان و مخصوصاً مسلمانان ایران باید كاملاً به این نكته توجه بكنیم كه درباره ی قرآن مجید واقعاً مقصر هستیم.

چقدر اسباب تأسف است كه تدریجاً باسوادهای ما هم كه هرگونه كتاب علمی و غیر علمی و حتی كتابهایی را كه به زبانهای بیگانگان نوشته شده است می توانند قرائت كنند ولی از قرائت- چه رسد به حفظ- كتاب مقدس آسمانی خودشان ناتوانند، با اینكه قرآن مجید گذشته از سایر مزایایی كه دارد یك مزیتش- كه برای همین بوده است كه مورد توجه واقع بشود- زیبایی و فصاحت و بلاغت قرآن است و این امر كم كم دارد در میان ما متروك می شود. من خیال می كردم تنها در كشورهای عربی حافظ قرآن زیاد است و عذر خودمان ایرانیها را در این می دانستم كه چون زبان ما زبان عربی نیست از دیگران خیلی عقب مانده ایم ولی امسال از یك مرد مطّلع یعنی استاد شیخ خلیل الرحمن، قاری مسجد النبی، مطلبی شنیدم. این مرد كه اصلاً اهل پاكستان است به دعوت حسینیه ی ارشاد برای تشویق یاد گرفتن قرآن و مخصوصاً قرائت قرآن و تجوید قرآن به شكل صحیح كه نمونه اش به آن شكل در ایران وجود ندارد به ایران آمد و بحمداللّه بسیار حسن اثر داشت. بسیاری از دانشجویان و جوانان تشویق شدند تلفظ و آهنگ صحیح قرآن خواندن و تجوید قرآن را یاد بگیرند. او راجع به پاكستان- كه مردم آن عرب زبان نیستند ولی مسلمان و معتقد و مؤمن و به قرآن علاقه مندند- گفت علاقه ی به حفظ قرآن در پاكستان و مجالسِ یاد گرفتن قرآن فوق العاده زیاد است و ایشان كه مرد مطلعی است و گزاف و گتره سخن نمی گوید گفت در حال حاضر در حدود یك میلیون نفر حافظ قرآن در پاكستان وجود دارد. ما شیعیان كه افتخار تولّای ائمه ی اطهار را داریم روایت می كنیم- البته اهل تسنن هم روایت كرده اند و میان ما و آنها متواتر است- كه پیغمبر اكرم فرمود: اِنّی تارِكٌ فیكُمُ الثَّقَلَیْنِ كِتابَ اللّهِ وَ عِتْرَتی لَنْ یَفْتَرِقا حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الْحَوْضَ [1]. من دو شی ء بسیار وزین و سنگین در میان شما می گذارم و می روم. یكی كتاب خداست و دیگری عترت و اهل بیت من. ایندو از یكدیگر هرگز جدا نمی شوند. پس نمی شود قرآن را تعظیم كرد و عترت را تحقیر، و یا عترت را تعظیم كرد و قرآن را تحقیر. ما به درد خودمان باید برسیم. ما قرآن را آن طوری كه شایسته است تعظیم نمی كنیم.

خود قرآن می فرماید كه پیغمبر در قیامت از بعضی از امت شكایت خواهد كرد: یا رَبِّ اِنَّ قَوْمِی اتَّخَذوا هذَا الْقُرْ انَ مَهْجوراً [2]. و امیدوارم این ابتكار بسیار خوب شما مردم این دارالایمان یا دار العلم اصفهان- كه زمانی واقعاً دار العلم بوده است و مرحوم مجلسی می گوید زمان ما اصفهان دار العلم است و در یك دوره هایی (و امیدوارم در همین دوره هم چنین باشد) دارالایمان بوده است- این ابتكار شما توسعه پیدا كند، در خود همین جا حافظ قرآن زیاد پیدا بشود و جاهای دیگر هم این درس را از شما یاد بگیرند. وارد بحث خودم بشوم: نجات و آزادی بشر. چرا این موضوع را انتخاب كردم، چون این روز یعنی روز بعثت پیغمبر اكرم واقعاً روز نجات و آزادی بشر است و هیچ روزی در تاریخ بشر به اندازه ی این روز برای نجات بشر از بندگی و بردگی و برای آزادی بشر به معنی واقعی و حقیقی تأثیر نداشته است. مطالب خودم را به طور خلاصه و فشرده برای شما عرض می كنم.

---