[1] لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ اَلْكِتابَ وَ اَلْمِیزانَ لِیَقُومَ اَلنّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا اَلْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اَللّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اَللّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ [2]. إِنَّ اَللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ اَلْإِحْسانِ وَ إِیتاءِ ذِی اَلْقُرْبی وَ یَنْهی عَنِ اَلْفَحْشاءِ وَ اَلْمُنْكَرِ وَ اَلْبَغْیِ یَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ [3]. این دو آیه ی كریمه از دو سوره است و هركدام در یك جا از قرآن است. آیه ی اول آیه ی بیست و پنجم از سوره ی حدید است و آیه ی دوم آیه ی نودم از سوره ی نحل است. در هر دو آیه از یك مطلب یاد شده و آن موضوع عدالت است. البته هر آیه مطلب اضافه ای نسبت به دیگری دارد. در آیه ی اول می فرماید: «ما پیغمبران خود را با دلایل روشن فرستادیم و همراه آنها كتاب و مقیاس و وسیله ی اندازه گیری فرستادیم تا مردم بر میزان عدالت عمل كنند؛ آهن فرستادیم كه فلزی محكم و باصلابت است و منافعی برای حیات بشر در بر دارد. علت دیگرِ فرستادن پیغمبران این است كه آمدن آنها وسیله ی امتحانی باشد و معلوم و روشن شود كه چه كسی به یاری حق و اهل حق می شتابد و چه كسی نمی شتابد. خداوند نیرومند و غالب است. » در آیه ی دوم می فرماید: «خدا امر می كند به عدالت و به نیكی و كمك و صله ی ارحام، و نهی می كند از كارهای زشت و بد و ظلم؛ خداوند پند می دهد تا شما متذكر بشوید. » در آیه ی اول هدف كلی ادیان آسمانی را برقرار شدن موازین عدالت ذكر می كند و در آیه ی دوم به عنوان یك اصل از اصول و مبانی كلی اسلام و به عنوان معرفی روح اسلام می فرماید: خداوند به عدل و احسان امر می كند و از فحشاء و زشت كاریها و بدیها و ظلمها نهی می كند. موضوع عدل و احسان، خصوصاً موضوع عدل، گذشته از اینكه در خود قرآن كریم مكرر ذكر شده، در تاریخ اسلام و در میان مسلمین فصلی طولانی دارد (چه از نظر علمی در تاریخ علوم اسلامی و چه از نظر عملی و اجرایی در تاریخ اجتماعی و سیاسی اسلام) و چون واقعاً یكی از اركان اسلام اصل عدل است شایسته است كه در اطراف آن صحبت شود، مخصوصاً ما شیعیان كه یكی از اصول دین را عدل می دانیم.

---