سؤالاتی كه از مؤسسه ی «درسهای اصول دین» شده است (از
130 عدد) :
1. كودك شیرخواره ای از شدت درد 48 ساعت فریاد می كشد و
با رنج زیاد می میرد، چه گناهی كرده است؟
2. در صورتی كه به وجود آمدن اشیاء مستلزم نوعی تبعیض
است، چرا به وجود آمدند؟
3. سیل و زلزله كه بی گناه و باگناه را می برد
4. وجود ناقص الخلقه ها
5. تفاوت استعدادها منافی عدالت است.
6. خدا می دانست كه شمر گناه می كند، چرا او را آفرید؟
جلد ششم . ج6، ص: 284
7. آیا خدا قادر نیست همه را صالح بیافریند؟
8. یك بچه در دامن یك زن فاسد متولد می شود و در یك
خانواده ی فاسد بزرگ می شود و جبراً فاسد از كار درمی آید و دیگری
از نظر وراثت و محیط و تربیت برعكس است و جبراً صالح می شود.
آیا این بی عدالتی و ظلم نیست؟ در صورتی كه اولی می گوید اگر من
به جای دومی بودم مانند او بودم.
9. مرگهای ناگهانی و ناكامیها و تصادفات در آغاز جوانی كه
یك نفر مهندس تازه وارد به كار به آن گرفتار می شود، برای چیست؟
10. سرنوشت قطعی بر ضد عدالت است، همچنان كه بر ضد
آزادی است.
11. همه ی مردم آفریده می شوند كه از نعمتهای خدا استفاده كنند.
محرومیت بعضی به واسطه ی نوعی نقص از استفاده از نعم الهی، تبعیض
و بی عدالتی است.
12. پدر و مادر گنهكارند و سفلیس می گیرند، چرا كودك
بی گناه ناقص الخلقه می شود و نتیجتاً گناه آنها به كودك می رسد؟ آیا
صحیح است فردی گناه كند و دیگری مجازات شود؟
13. دو كودك، یكی در خانواده ای فقیر به دنیا می آید و تا آخر
عمر بدبخت است و دیگری در خانواده ای ثروتمند و تا آخر عمر
خوشبخت است. آیا این با عدالت الهی منافی نیست؟
14. یك مخترع مادامی كه به صحت دستگاه خود اعتماد
نداشته باشد آن را عرضه نمی دارد. چرا خداوند دستگاههایی عرضه
می دارد كه ناقص و ناتمام اند و بعلاوه موجب زجر خود آن دستگاه
[می شود] زیرا هوشمند است.
15. خدا بعضی را خوب خلق می كند و بعضی را بد. خوبها به
موجب سرشت [خود] خوب عمل می كنند و بدها به موجب سرشت
خود بد عمل می كنند. آنگاه خدا خوبان را به بهشت و بدان را به جهنم
می برد، آیا عدالت است؟
16. قرآن می گوید:
تعز من تشاء و تذل من تشاءو یا می گوید:
جلد ششم . ج6، ص: 285
یضل من یشاء و یهدی من یشاء. پس عزت و ذلت، هدایت و ضلالت
منحصراً به دست خداست. پس اینكه بعضی ذلیل و بعضی عزیز،
بعضی مهتدی و بعضی گمراه می شوند، به دست خدا و تبعیض است و
ظلم است؛ بلكه فرضاً تبعیض هم نبود و همه ذلیل و گمراه بودند و یا
در دنیا یك نفر می بود و گمراه و ذلیل بود، نظر به اینكه به دست خدا
چنین شده ظلم است.