رجوع شود به ورقه ی

---

.

ایضاً ورقه ی

---

، داستان معروف عاصم. . شرح ابن ابی الحدید، جلد 2، صفحه ی 863، وقایع نزدیك وفات رسول اكرم را نقل می كند و می گوید: .

و خرج فی تلك اللیلة الی البقیع و قال: انی قد امرت بالاستغفار لاهل البقیع. فقال علیه السلام: السلام علیكم یا اهل القبور لیهنكم(كذا) [1]ما اصبحتم فیه مما اصبح الناس فیه، اقبلت الفتن كقطع اللیل المظلم یتبع اولها آخرها. ثم استغفر لاهل البقیع طویلاً، ثم قال لاصحابه: ان جبرئیل كان یعارضنی القرآن فی كل عام مرة و قد عارضنی به العام مرتین فلا اراه الاّ لحضور اجلی. ثم انصرف الی بیته فخطب الناس فی غده فقال: معاشر الناس، قد حان منی خفوق من بین اظهركم فمن كان له عندی عدة فلیأتنی اعطه ایاها و من كان له علیّ دین فلیأتنی اقضه. ایها الناس، انه لیس بین اللّه و بین احد نسب و لا امر یؤتیه به خیراً او یصرف عنه شراً الاّ العمل، الا لایدعین بدع و لایتمنین متمن، و الذی بعثنی بالحق لاینجی الاّ عمل مع رحمة و لو عصیت لهویت. اللّهم قد بلغت. .

ثم نزل فصلّی بالناس صلوة خفیفة، ثم دخل بیت ام سلمة، ثم انتقل الی بیت عایشة. . . .

مسئله ی معروف كه آیا مرتكب كبیره كافر است یا مؤمن، كه خوارج طرفدار كفر و مرجئه طرفدار ایمان و معتزله طرفدار منزلة بین المنزلتین شدند و گفته می شود علت جدایی واصل بن عطا از حسن بصری همین بحث بود، ریشه ی سیاسی داشت. رجوع شود به فجرالاسلام، صفحه ی 291 و به فصلهای ماقبل آن راجع به عقاید شیعه و مرجئه و خوارج.

---