یكی از اصول سلوك، ترك عادات و رسوم است و تحمل
ملامت مردم كه به آن عادات انس گرفته اند.
در كتاب تحفة الملوك نسخه ی خطی، ص 36 این حدیث را نقل
می كند كه:
ان اركان الكفر اربعة: الرغبة و الرهبة و السخط و الغضبو
می گوید: تفسیر رهبت به رهبت از ناس شده در مخالفت عادات و
نوامیس ایشان.
اهل عرفان یكی از انواع جهاد و مهاجرت را هجرت از عادات و
جلد یازدهم . ج11، ص: 382
رسوم می دانند و بحرالعلوم نیز آن را تحت عنوان «هجرت كبری» ذكر
كرده است و می گوید: حدیث معروف امیرالمؤمنین كه جهاد را چهار
شعبه و یك شعبه ی آن را شنآن الفاسقین دانسته همین است و همچنین
حدیث
«و ان لقی جاهلاً هجره» ناظر به این است.
در ص 57 حقیقت سلوك را كه تسخیر بدن و نفس تحت رایت
ایمان بلكه افناء نفس تحت رایت ایمان و بلكه فناء نفس تحت رایت
كبرای الهی است بیان می كند، می گوید: طی منازل مشروط است به
اموری.
در ص 59 می گوید: انجام این سفر به امور بسیار منوط است و
عمده ی آن در چند چیز است: اول ترك آداب و عادات و رسوم و
تعارفاتی كه سفر را مانع و راه خدا را عایق اند.
بالقادسیة فتیة لایحسبون العار عارا
لا مسلمون و لا یهود و لا مجوس و لا نصاری
چنانكه آیه ی كریمه ی
لایخافون لومة لائمبه آن ناطق است. . .
از اینجا به منطق امثال حافظ و هاتف آنجا كه زاهدمآبی و احیاناً
مسلمانی را تخطئه می كنند [می توان ] كاملاً پی برد.
این گونه تعبیرات در زبان شعرای عرب نظیر محیی الدین و
ابن الفارض هم هست، رجوع شود.