در مجله ی زن روز، شماره ی 90، صفحه ی 8 و 9 می گوید: پروفسور ریك، روان شناس مشهور آمریكایی طی سالیان دراز تفحص و جستجو در احوال زن و مرد، نتایجی به دست آورده است و در كتاب بزرگی تفاوتهای بی شمار زن و مرد را نوشته است. او می گوید: «اگر یك زن نمی تواند مثل مرد فكر كند و مثل مرد عمل نماید، برای این است كه دنیای او با دنیای مرد بكلی فرق می كند. » این پروفسور می گوید: «درتورات آمده است: «آنها از یك گوشت خواهند بود. » بلی، با وجودی كه هر دو از یك گوشت به وجود آمده اند ولی جسمهای متفاوت دارند و از نظر تركیب بكلی با هم فرق می كنند. علاوه بر این از لحاظ فكری و احساس، این دو موجود هیچ وقت مثل هم نخواهند بود و هیچ گاه یك جور در مقابل حوادث و اتفاقات عكس العمل مساوی (كذا) نشان نمی دهند. زن و مرد بنا به مقتضیات جنسی رسمی خود به طور متفاوت عمل می كنند و درست مثل دو ستاره روی دو مدار مختلف حركت می كنند. آنها می توانند همدیگر را بفهمند و مكمّل یكدیگر باشند ولی هیچ گاه یكی نمی شوند. به همین دلیل است كه زن و مرد می توانند با هم زندگی كنند، عاشق یكدیگر شوند و از صفات و اخلاق یكدیگر خسته و ناراحت نشوند. » این پروفسور مقایسه هایی میان زن و مرد در این زمینه به عمل آورده است، از آن جمله می گوید: «یك مرد موقعی كه كار می كند به هیچ وجه به زنش فكر نمی كند مگر این كه احساس خستگی یا گرسنگی نماید. اما یك زن موقعی كه آشپزی می كند یا به بچه ها رسیدگی می كند و یا خانه داری می كند، به هیچ وجه از فكر شوهرش جدا نیست و همه ی كارها را به خاطر او می كند. مردها به آزادی و راحتی از گذشته و تجربیات عشقی خود سخن می گویند. زنها هیچ گاه حوادث عشقی خود را به زبان نمی آورند. برای مردها خسته كننده است كه دائم نزد زنی كه دوستش دارند به سر برند، اما هیچ لذتی برای یك زن بالاتر از این نیست كه همیشه در كنار مرد مورد علاقه اش به سر برد. مرد دلش می خواهد كه هر روز به همان صورت همیشگی باقی بماند، اما یك زن همیشه می خواهد موجود تازه ای باشد و هر صبح با قیافه ی تازه تری از بستر برخیزد. بهترین جمله ای كه یك مرد می تواند به زنی بگوید اصطلاح «عزیزم تو را دوست دارم» است. زیباترین جمله ای كه یك زن به مرد مورد علاقه اش می گوید جمله ی «من به وجود تو افتخار می كنم» می باشد. عشق، یك مرد را برای مدت چندین ساعت از حالت طبیعی خارج می كند اما عشق، یك زن را بكلی تغییر می دهد و از او موجود تازه ای می سازد. اگر مردی در دوران زندگی اش با چندین معشوقه به سر برده باشد، به نظر زنان دیگر مردی جالب توجه می آید. مردها از زنی كه بیش از یك مرد در زندگی اش وجود داشته باشد بدشان می آید. برای یك مرد، زنی روشنفكر است كه به حرفهای او درباره ی كار و سیاست خوب گوش بدهد. زنها برای این كه توجه مردی را جلب كنند به خود این سختی را روا می دارند كه مدتی سكوت كنند و به حرفهای بی سر و ته او درباره ی كار و سیاست گوش دهند. مردها وقتی كه پیر می شوند احساس بدبختی می كنند، چون تكیه گاه خود یعنی كارشان را از دست می دهند. زنهای مسن احساس رضایت می كنند، چون بهترین چیزها را از نظر خودشان دارا هستند: یك خانه و چندین نوه. خوشبختی از نظر مردها به دست آوردن مقام و شخصیتی قابل احترام در میان اجتماع است. خوشبختی برای یك زن یعنی به دست آوردن قلب یك مرد و نگاهداری او برای تمام عمر. یك مرد همیشه می خواهد كه زن مورد علاقه اش را به دین و ملیت خود درآورد. برای یك زن همان قدر كه تغییر دادن نام خانوادگی اش بعد از ازدواج آسان است، عوض كردن دین و ملیت نیز- به خاطر مردی كه دوستش دارد- آسان است. مردها دروغگوهای آماتوری هستند كه به سادگی آب خوردن دروغ می گویند و در این مورد به قدری جدی هستند كه می توانند زنی را فریب دهند. ضعف زنان در دروغگویی از اینجا معلوم می شود كه در آخر هر بحث مجبور می شوند حقیقت موضوع را بیان كنند. » مجله ی زن روز، شماره ی 101، صفحه ی 15 یك بحث روان شناسی از خانمی روان شناس به نام كلیودالسون نقل كرده است. این خانم می گوید: به عنوان یك زن روان شناس، بزرگترین علاقه ام مطالعه ی روحیه ی مردهاست. چندی پیش به من مأموریت داده شد كه تحقیقاتی درباره ی عوامل روانی زن و مرد به عمل آورم. این خانم از مطالعات خود درباره ی عوامل روانی زن و مرد به این نتیجه رسیده است: 1. تمام زنها علاقه مندند كه تحت نظر شخص دیگری كار كنند و به طور خلاصه از مرئوس بودن و تحت نظر رئیس كاركردن بیشترخوششان می آید. 2. تمام زنها می خواهند احساس كنند كه وجودشان مؤثر و مورد نیاز است. این خانم می گوید: به عقیده ی من این دو نیاز روحی زن از این واقعیت سرچشمه می گیرد كه خانمها تابع احساسات و آقایان تابع عقل هستند.

بسیار دیده شده كه خانمها از لحاظ هوش نه فقط با مردان برابری می كنند، بلكه گاهی در این زمینه از آنها برتر هستند.

نقطه ی ضعف خانمها فقط احساسات شدید آنهاست. مردان همیشه عملی تر فكر می كنند، بهتر قضاوت می كنند، سازمان دهنده ی بهتری هستند و بهتر هدایت می كنند. پس برتری روحی مردان بر زنان چیزی است كه طراح آن طبیعت می باشد (و للرجال علیهن درجة) [1]. هر قدر هم خانمها بخواهند با این واقعیت مبارزه كنند بی فایده خواهد بود. خانمها به علت این كه حساس تر از آقایان هستند باید این حقیقت را قبول كنند كه به نظارت آقایان در زندگی شان احتیاج دارند. . . بزرگترین هدف خانمها در زندگی «تأمین» است و وقتی به هدف خود نائل شدند دست از فعالیت می كشند. زن برای رسیدن به این هدف از روبرو شدن با خطرات بیم دارد. ترس، تنها احساسی است كه زن برای برطرف كردن آن به كمك احتیاج دارد. هرگز نباید زنی را كه دچار ترس شده است تنها به خود گذاشت و رها كرد. ممكن است ترس دلیل غیر منطقی داشته باشد اما واقعیتی است كه در وجود او خانه كرده است. . . مهمترین نكته ای كه باید زن را به آن مطمئن كرد این است كه وجود او واقعاً مؤثر و مورد نیاز می باشد. اگر زن از چنین موضوعی اطمینان پیدا كند آنوقت تمام نیروی خود را صرف كارهایی كه باید انجام دهد می كند. اگر اینچنین حالتی در زن ایجاد شود او نسبت به زندگی خود دلبسته می شود و وفاداری نشان می دهد. بدین جهت برای این كه دلبستگی و دلگرمی در زن به وجود آوریم باید به او اطمینان بدهیم كه همیشه وجودش مورد احتیاج است. . . كارهایی كه به تفكر مداوم احتیاج دارد، زن را كسل و خسته می كند. رجوع شود به ورقه های زن در اسلام. ما در ورقه های زن در اسلام چند مطلب را یادآوری كردیم: الف. میان زن و مرد جسماً و روحاً تفاوتهایی طبیعی وجود دارد. ب. آیا این تفاوتها مبنای تفاوت یعنی عدم تشابه در حقوق و احكام قرار می گیرد یا نه؟ و اصولاً چه تفاوتهایی مبنای اختلاف در حقوق و احكام هست و چه اختلافهایی مبنای اختلاف در حقوق و احكام نیست؟ (در اینجا جای یك مطلب دیگر هست كه در آن ورقه ها چندان به آن توجه نشده و آن این كه باید تشخیص داده شود كه چقدر از تفاوتهای زن و مرد طبیعی است و چقدر از آنها معلول علل تاریخی و اجتماعی و فرهنگی است، و در همین جاست كه از قانون وراثت باید بحث كرد كه آیا هر یك از زن و مرد آنچه به فرزندان به ارث می دهند میان پسر و دختر فرق می كند یا نمی كند؟ ما در اینجا به امثال نیكولا حداد و اشلی مونتاگو ایراد داریم. عمده مطلبی كه مخالفین ما می گویند این است كه می گویند این تفاوتها ریشه ی اجتماعی و تاریخی و وراثتی دارد نه ریشه ی طبیعی و فطری. )ج. این تفاوتها نقص و كمال نیست، تناسب است؛ یعنی اگر تشابه می بود تجاذب نبود، تطارد بود. د. این تناسب، بیشتر به صورت تفوّق و تسلط ظاهری و بدنی وعقلانی مرد و تفوّق و تسلط معنوی و قلبی و عاطفی زن است. (البته خود تفاوت اندام و آواز نیز برای این است كه بهتر آنها را در هم آمیزد. )هـ. تناسب و تجاذبِ طبیعی است كه زندگی خانوادگی را طبیعی كرده. به همین دلیل اگر در طبیعی بودن اجتماع مدنی بتوان تردید كرد، در طبیعی بودن اجتماع منزلی نمی توان تردید كرد. در حقیقت باید گفت تفاوت جنس زن و مرد به شكلی است كه تناسب و تجاذب طبیعی ایجاد كرده و تناسب و تجاذب طبیعی، زندگی خانوادگی را طبیعی كرده و از زندگی اجتماعی مدنی آن را مجزا كرده و مبنای حقوق و تكالیف جداگانه ای كرده است. و. به واسطه ی همین تجاذب طبیعی، نوعی وحدت و اتحاد پیدا می شود كه آنها را در سعادت شریك یكدیگر قرار می دهد، به شكلی كه سعادت یكی در سعادت دیگری است نه در انتفاع و استمتاع و استثمار آن، نظیر علاقه ای كه میان والدین و فرزندان پیدا می شود. ز. به همین دلیل هرگز میان طبقه ی زن و طبقه ی مرد جنگ طبقاتی نبوده و نخواهد بود و قانون تنازع بقا حاكم میان زن و مرد نبوده است. ح. به همین دلیل كه قانون تنازع بقا حاكم میان زن و مرد نبوده، تفسیر تاریخ روابط زن و مرد در گذشته و تفسیر نهضت زن در زمان حاضر از نظر ما غیر آن چیزی است كه معمولاً گفته می شود. ط. از نظر ما تاریخ مظالم زن و مرد، از یك طرف از جهالتها و تعصبها و عادتهای سوء و از طرف دیگر از عدم رشد عواطف انسانی مردها، از طرف سوم از اصل ارزش سربازی ناشی می شود. با پیشرفت علم و اخلاق، تعصبات و جهالتها از میان می رود، عواطف تلطیف می شود، ارزش سربازی و قهرمانی نیز كمتر شده است [2]. ی. ماهیت نهضت زن از نظر ما تجزیه می شود به عوامل زیر:

1. احساس صحیح حقوق پامال شده ی زن و مرد در حد 10 درصد. 2. جهالت و نادانی و عدم تشخیص حقوق واقعی 30 درصد. 3. طرفداری از آزادی شهوات 60 درصد.

---