اغلب، سیستم آموزشی قدیم خودمان همین جور بوده. شما می بینید كه افرادی- حال یا به علت نقص استعداد و یا به علت نقص تعلیم و تربیت- نسبت به آن معلوماتی كه آموخته اند درست حكم ضبط صوت را دارند. كتابی را درس گرفته، خیلی هم كار كرده، خیلی هم دقت كرده، درس به درس آن را حفظ كرده و نوشته و یاد گرفته. بعد مثلاً مدرّس شده و می خواهد همان درس را بدهد. آنچه كه در این كتاب و در حاشیه ها و شرح آن بوده، همه را مطالعه كرده و از استاد فرا گرفته است.

هرچه شما راجع به این متن و این شرح و این حاشیه بپرسید، خوب جواب می دهد.

یك ذره كه پایتان را آن طرف بگذارید، او دیگر لنگ است. معلوماتش فقط همین مسموعات است و اگر مطلب دیگری در جای دیگر باشد كه او بخواهد از این مایه های معلومات خودش آنجا نتیجه گیری بكند، عاجز است و بلكه من دیده ام افرادی را كه بر ضد آنچه كه اینجا یاد گرفته اند آنجا قضاوت می كنند. و لهذا شما می بینید كه یك عالم، مغزش جاهل است. عالم است ولی مغزش مغز جاهل است.

عالم است؛ یعنی خیلی چیزها را یاد گرفته، خیلی اطلاعات دارد ولی آنجا كه شما مسئله ای خارج از حدود معلوماتش طرح می كنید، می بینید كه با یك عوام صددرصد عوام طرف هستید. آنجا كه می رسد، یك عوام مطلق از آب درمی آید.