در اسلام یك خصوصیتی هست و آن این است كه با اینكه روح عبادت ارتباط و پیوند بنده با خدا و شكستن دیوار غفلت و توجه به خداست، اما نكته جالب این است كه اسلام به عبادت شكل داده و به شكل هم نهایت اهمیت را داده و در آن شكل نیز یك سلسله برنامه های تربیتی را در لباس عبادت وارد كرده است. مثلاً از نظر اینكه قلب انسان می خواهد متوجه خدا باشد، این چه اثری دارد كه بدن انسان پاك باشد یا نباشد؟ ان الله ینظر الی قلوبكم و لا ینظر الی صوركم [1]. ما كه با بدن نمی خواهیم پیش خدا برویم، حالا بدنمان پاك باشد یا نباشد، ما با دل می خواهیم پیش خدا برویم، دلمان باید پاك باشد. ولی اسلام وقتی كه عبادت را تشریع می كند، چون می خواهد مخصوصا عبادت هم یك اثر خاصی از نظر تربیتی داشته باشد، چیزی را كه به عبادت ربط زیادی ندارد ولی در تعلیم و تربیت مؤثر است در لباس عبادت (اعمّ از واجب و مستحب) پیاده می كند و در ضمن آن می گنجاند، مثل مسئله غسل، مسئله وضو، دائم الوضو بودن، دائم الطّهاره بودن- كه یكی از سنتهای اسلامی است- و غسلهای مستحبی به عناوین مختلف. به هرحال [اسلام می گوید] به نماز كه می ایستید، بدن و جامه تان پاك باشد. این خود یك برنامه نظافت است در ضمن عبادت.

---