یكی از مهمترین خصوصیات شكلی كه اسلام به عبادت داده، مسئله تمرین ضبط نفس در هنگام عبادت است. نماز واقعا عبادت جامع و عجیبی است. البته این خصوصیت در حج هم هست ولی به صورت دیگری، یعنی همان جا كه انسان مُحرِم می شود خود را ضبط می كند و [از برخی امور] منع می نماید و تمرین [ضبط نفس ] می كند. روزه هم همین طور است، البته به شكل دیگری. در تمام مدت نماز، خوردن- ولو یك ذره قند انسان بخواهد بخورد- نباید صورت گیرد. نماز بسیاری از اصول تربیت اسلامی را در خود گنجانده است.

خوردن و آشامیدن در آن ممنوع است، خندیدنْ آن را خراب می كند؛ گریستن برای غیر خدا، برای هر موضوعی از موضوعات دیگر خرابش می كند، زیرا در حال نماز انسان باید بر تمایلات خود از قبیل خوردن و خوابیدن غلبه كند و بر احساسات خود از قبیل خندیدن و گریستن مسلط باشد و خود را نگه دارد؛ هر موجب شدیدی برای خندیدن باشد نباید بخندد، و هر موجب شدیدی برای گریستن باشد نباید بگرید. به چپ و راست متمایل شدن و نگاه كردن، نماز را باطل می كند. این یك حالت انضباط جسمی و روحی است؛ انضباط جسمی مثل همین كه در حال نماز به چپ و راست یا پشت سر نگاه نكنید، از نظر روحی هم نباید اسیر احساسات بشوید. در آن حال اگر كلامی كه از نوع كلام آدمی است (یعنی از كلامهایی كه دو انسان با هم می گویند) بر زبان انسان جاری شود نماز را باطل می كند، تا چه رسد به آنچه كه به اصطلاح مُحدِث است یعنی باعث زوال طهارت می شود نظیر خوابیدن.