نیّت آنقدر اهمیت دارد كه اگر خود عمل را و نیّتی را كه توأم با عمل است اندازه گیری كنند، جنبه نیّت بر پیكر عمل رجحان دارد. این، مفهوم آن حدیثی است كه پیغمبر اكرم فرمود: نِیَّةُ الْمُؤْمِنِ خَیْرٌ مِنْ عَمَلِهِ [1]نیّت مؤمن از عملش بالاتر است. یعنی چه؟ آیا یعنی نیّتِ بدون عمل از عملِ بدون نیّت بهتر است؟ عملِ بدون نیّت كه ارزش ندارد، و همین طور نیّتِ بدون عمل. پس چه معنی می دهد؟ آیا منظور این است كه نیّت مؤمن از عملِ توأم با نیّت او بهتر است؟ بدیهی است كه این نیز درست نیست؛ نیّت خالی كه از عملِ توأم با نیّت نمی تواند بهتر باشد. پس چیست؟ حرفهایی در این زمینه زده شده، ولی جواب روشن است؛ مقصود این است كه انسان با عملِ توأم با نیّتش دو كار می كند: یكی. . . [2] [وقتی می گوییم روح از بدن اشرف است ممكن است كسی ] سؤال كند كه روح از بدنِ بدون روح اشرف است (از یك لاشه، چون بدنِ بدون روح یك لاشه است) یا از بدنِ با روح اشرف است؟ روحِ تنها كه نمی تواند از بدن با روح اشرف باشد، چون بدن با روح همان روح را دارد با یك چیز دیگری. در جواب می گوییم: مقصود این است كه این موجودِ مركّب از روح و بدن، آن جزئش بر این جزئش شرافت و برتری دارد. این نهایت اهتمام اسلام به نیّت را می رساند كه عمل باید توأم با نیّت باشد، توأم با توجه باشد كه انسان بفهمد چه می كند و عمل را به صورت ناآگاهانه انجام ندهد.

---