در
کتابخانه
بازدید : 880254تاریخ درج : 1391/03/21
Skip Navigation Links.
شناسه کتاب
Expand <span class="HFormat">بخش اوّل: بحثهای ایرادشده در جمع دبیران تعلیمات دینی</span>بخش اوّل: بحثهای ایرادشده در جمع دبیران تعلیمات دینی
Collapse <span class="HFormat">بخش دوّم: بحثهای انجمن اسلامی پزشكان</span>بخش دوّم: بحثهای انجمن اسلامی پزشكان
Collapse پرورش جسم و پرورش استعداد عقلانی پرورش جسم و پرورش استعداد عقلانی
Expand تاریخچه «تعقل از نظر مسلمین» تاریخچه «تعقل از نظر مسلمین»
Expand عوامل تربیت (1) : تقویت اراده- عبادت عوامل تربیت (1) : تقویت اراده- عبادت
Expand عوامل تربیت (2) : محبت، تقویت حس حقیقت جویی، مراقبه و محاسبه عوامل تربیت (2) : محبت، تقویت حس حقیقت جویی، مراقبه و محاسبه
Expand عوامل تربیت (3) : تفكر، محبت اولیاء، ازدواج، جهادعوامل تربیت (3) : تفكر، محبت اولیاء، ازدواج، جهاد
Expand عوامل تربیت (4) : كارعوامل تربیت (4) : كار
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
 
مسئله اول این است كه آیا اسلام طرفدار پرورش جسم است یا طرفدار تضعیف جسم؟ آیا اسلام طرفدار تن پروری است یا مخالف تن پروری؟ (پرورش جسم، تعبیر دیگرش تن پروری است) . اینجا دو مطلب است، و این تعبیرات گاهی موجب اشتباه می شود. اسلام طرفدار پرورش جسم است با اینكه مخالف تن پروری به مفهوم مصطلح ادبی آن است. آیا روش انسان از نظر اسلام باید چنان باشد كه جسمش سالم باشد، حداكثر رشد را داشته باشد، بیماریها، آفتها و آسیبها به آن وارد نشود؟ یا اسلام می گوید: نه، جسم مثل خانه ای است كه هرچه انسان به ویرانی اش كمك كند یا به حال خودش بگذارد بهتر است؟ یك ساختمان را، یك وقت شما رعایت می كنید، از باد و باران و برف حفظ می كنید و حداكثر كوشش را برای حفظش به عمل می آورید و یك وقت به حال خودش می گذارید، هرچه پیش آمد آمد، خراب هم شد اهمیت ندارد.
جای شك و تردید نیست كه تعلیمات اسلام براساس حفظ و رشد و سلامت جسم است. علت حرمت بسیاری از امور، مضر بودن آنها به حال بدن است. یكی از مسلّمات فقه این است كه بسیاری از امور به این دلیل تحریم شده اند كه برای جسم انسان ضرر دارند، و یك اصل كلی برای فقها مطرح است كه هرچیزی كه محرز بشود كه برای جسم انسان مضر است- ولو هیچ دلیلی از قرآن و سنت نداشته باشد- قطعا حرام است. البته این را هم می گویند كه زیانها بعضی معتدٌ به هستند و بعضی غیر معتدٌ به یعنی زیان آنقدر كم است كه قابل اعتنا نیست. اسلام در تكالیف خود حَرَج ایجاد نمی كند؛ یعنی این مقدارها را از نظر اسلام تحریم نمی كنند، به صورت مكروه ذكر می شود یا می گویند تركش مستحب است. ولی اگر یك چیزی زیانش
مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 854
قطعی باشد و مسلّم بشود كه زیان دارد، از نظر اسلام قطعا حرام است. و اگر فقها در بعضی مسائل فتوا نداده باشند، از این لحاظ است كه به جنبه مطلب واقف نیستند، یعنی مطلب برایشان روشن نیست كه آیا واقعا ضرر دارد یا ندارد.
مثلاً فتوا در مسئله كشیدن تریاك، چنانكه مرحوم آقا سیدابوالحسن در رساله وسیلة النّجاة ذكر كرده چنین است: یك وقت می گوییم كه یك پُك به تریاك زدن چطور است (نه به صورت عادت درآمدن) ؟ چون بر مقیاس ضرر است و این آن مقدارِ معتدٌ به نیست پس حرام نیست، ولی عادت كردن یعنی تریاك كشیدن به گونه ای كه منجر به عادت شود و نیز هر مقدمه ای كه موجب این عادت گردد حرام است. و حال آنكه ما نه در قرآن چیزی در مورد تریاك داریم و نه در سنت. معتاد شدن به تریاك را فقط به این دلیل می گویند حرام است كه زیان دارد. یا مثلاً هروئین كه یك مسئله جدیدی است و در قدیم نبوده، چون محرز است كه یك امری است كه قطعا زیان دارد، در حرمتش هم شكی نیست. در مورد سیگار و قلیان نیز به همین ترتیب استدلال می شود.
كلیِ آن این است كه هر چیزی كه زیان دارد حرام است. ممكن است یك فقیهی خودش قلیان و سیگار هم بكشد، ولی او فكر نمی كند كه یك چیز پرضرری است. اما فقیه دیگری كه به ضررهای ایندو آگاهتر است و برایش محرز است كه واقعا كشیدن آنها صدمه زدن به بدن است، عمر را كوتاه می كند، به سلامت لطمه وارد می آورد، و خلاصه برایش محرز است كه اعتیاد به سیگار ضرر دارد، فتوا می دهد كه حرام است. خود همین آقایان هم كه اعتیاد دارند، وقتی مریض می شوند و به طبیب مراجعه می كنند و طبیب به آنها می گوید سیگار ضرر دارد، می گویند چون طبیب گفته، من شبهه می كنم و دیگر حرام است و نمی كشم. اصلِ كلی است، به خصوصیات مسائل كاری ندارم. این اصل كلی در اسلام هست كه هر چیزی كه برای جسم انسان زیان داشته باشد حرام است. و برعكس، در سنت زیاد می بینیم كه خوردن فلان میوه یا فلان سبزی مثلاً مستحب است چون دندانها را محكم می كند، دیگری فلان بیماری را از بدن بیرون می برد. و این موارد در سنت زیاد است كه ملاك یك حرام یا یك مستحب و یا یك مكروه، زیان رساندن یا مفید بودن و یا مفید نبودن است. فلان چیز چون برای معده خوب است مستحب است.
بنابراین پرورش جسم در حدود پرورش علمی، بهداشت، سلامت و تقویت
مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 855
جسم كه جسم نیرو بگیرد، یك كمال است. می دانیم همه كسانی كه از نظر بدن نیرومند بوده اند، این نیرومندی برایشان كمال شمرده شده است. مثلاً امیرالمؤمنین نیرومند بوده و نیروی بدنی داشته است و این جزء كمالات آن حضرت است.
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است