همچنین فرمود: یا هشام! ثم ذم الذین لا یعقلون فقال: اذا قیل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما الفینا علیه آبائنا ا و لو كان آباؤهم لا یعقلون شیئا و لا یهتدون [1]. مسئله تقلید را زیاد شنیده اید. قرآن با مسئله- به اصطلاح امروز- «سنت گرایی» یعنی پذیرفتن آنچه كه در گذشته بوده است، با این حالت گوسفند صفتی در انسان و با پیروی كوركورانه از آباء و اسلاف و نیاكان فقط به دلیل اینكه آنها آباء و نیاكان هستند، سخت مبارزه كرده است. من استخراج كرده ام، دیده ام هر پیغمبری با امتش كه مواجه بوده، مسئله بالخصوصی بوده كه روی آن تأكید داشته و مردم را به آن دعوت می كرده است، ولی دو سه چیز مشترك بوده كه هر پیغمبری آنها را طرح می كرده است، بعضی مثبت و بعضی منفی. مثلاً توحید از امور مثبتی است كه هر پیغمبری آن را طرح می كرده است. یكی از چیزهایی كه مشترك بوده و هر پیغمبری آن را مطرح كرده و معلوم می شود همه ملتها گرفتار آن بوده اند، پیروی از اسلاف است كه می گفتند: ما حرف تو را قبول نمی كنیم، چون حرف تو تازه است و ما نسل گذشته و پدرانمان را بر راه دیگری دیده ایم و راه پدران خودمان را می رویم. این حالت تسلیم در مقابل گذشتگان یك حالت ضد عقل است. قرآن می خواهد كه انسان راه خودش را به حكم عقل انتخاب كند. پس مبارزه قرآن با تقلید و به اصطلاح «سنت گرایی» مبارزه ای است به عنوان حمایت از عقل.

---