بیاییم سراغ آن جریانهایی كه در واقع به صورت مكتب پدید آمدند. یكی از آنها مكتب اشعری است كه واقعا بزرگترین ضربتهایی كه در تاریخ اسلام به تعقل مسلمین وارد شده، از ناحیه این جریان است. از اواسط قرن دوم هجری، در دنیای اسلام راجع به تفكر در اصول عقاید اسلامی دو جریان پیدا شد. گروهی طرفدار این شدند كه عقل، خودش می تواند یك مقیاس باشد برای درك اصول عقاید اسلامی و ما همه مسائل را (مسائل مربوط به خدا، مسائل مربوط به معاد، مسائل مربوط به ملائكه، مسائل مربوط به نبوت، احكام و غیره را) در درجه اول باید به عقل خودمان عرضه بداریم و عقل برای انسان یك مقیاس صد درصد قطعی است. این گروه به علت خاصی كه ریشه تاریخی دارد، بعدها به نام «معتزله» نامیده شدند. نقطه مقابل اینها عده دیگری بودند كه باز به یك علت تاریخی آنها را «اشاعره» نامیدند. اشاعره طرفدار تعبّد و تسلیم محض شدند، گفتند عقل حق فضولی در مسائل اسلام را ندارد.