سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسی . `إِلاّ ما شاءَ اَللّهُ إِنَّهُ یَعْلَمُ اَلْجَهْرَ وَ ما یَخْفی . `وَ نُیَسِّرُكَ لِلْیُسْری . `فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ اَلذِّكْری . `سَیَذَّكَّرُ مَنْ یَخْشی . `وَ یَتَجَنَّبُهَا اَلْأَشْقَی. `اَلَّذِی یَصْلَی اَلنّارَ اَلْكُبْری . `ثُمَّ لا یَمُوتُ فِیها وَ لا یَحْیی [1].

قسمت اول سوره مباركه سَبِّحِ اسْمَ را در جلسه پیش تفسیر كردیم. قسمت دومش از این آیه شروع می شود كه در جلسه پیش مقدار كمی از آن را بیان كردیم، حالا خلاصه آن را عرض می كنیم باقی اش را به تفصیل. بعد از امر به تسبیح (به همان معنا كه در جلسه پیش عرض شد) می فرماید:

سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسی ما تو را اقراء خواهیم كرد، قاری خواهیم گردانید به طوری كه فراموش نكنی یا فراموش نخواهی كرد. اول كلمه «نُقْرِئُكَ» را معنی بكنیم. نُقْرِئُكَ از ماده «قرائت» است. یك وقت می گویند كه قَرَأَ یَقْرَأُ یعنی قرائت كرد و قرائت می كند. نَقْرَأُ یعنی ما قرائت می كنیم. ولی نُقْرِئُ معمولا در جایی گفته می شود كه یك كسی كه وارد و عالم است می خواهد دیگری را قاری كامل و صحیح بكند، مثل معلمین قرائت. الآن هم در زبان عربی جدید معلمین قرآن را یعنی كسانی كه به دیگران قرائت صحیح قرآن می آموزند مُقْرِئ یا مقری می گویند، یعنی استاد و معلم قرائت، و در واقع مقصود این است: كسی كه دیگران را قاری می سازد، قاری ساز.

این كلمه «قاری» هم توجه داشته باشیم كه در معنی اوّلی لغت و در زبان عربی رایج با

مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 506

اصطلاح فارسی خیلی فرق می كند. در زبان فارسی اگر به كسی بگوییم «قاری» یعنی یك مرده خور. وقتی می گویند فلان شخص قاری است یعنی كسی كه در مجالس ختم می آید غلط یا درست یك قرآنی می خواند و یك پولی می گیرد یا سر جنازه مرده ها می نشیند قرائت می كند؛ در صورتی كه قارئ یعنی كسی كه قرآن را صحیح می داند و صحیح می خواند، كسی كه علم قرائت و قرائت صحیح را می داند. آنوقت مقرئ یعنی كسی كه قارئ می سازد، قاری ساز است.

گفتیم وقتی كه آیات قرآن به وسیله جبرئیل امین بر پیغمبر اكرم وحی می شد رسول اكرم كوشش داشت در حالی كه اینها را می گیرد، نگه دارد؛ وحی است، امانت الهی است، كوشش داشت آنچه را كه می گیرد فراموش نكند و لهذا گاهی وحی كه نازل می شد هنوز وحی به پایان نرسیده شروع می كرد به جمله ها را تكرار كردن برای این كه در خاطرش خوب ثبت شود. دو سه آیه نازل شد- كه از جمله این آیه است- كه خدای متعال تضمین كرد، فرمود تكرار نكن، زبانت در حین وحی حركت نكند، ما تو را قارئ واقعی و صحیح قرآن می سازیم، ما مقری تو خواهیم بود یعنی ما تصرف تكوینی در تو می كنیم به طوری كه آیات قرآن در ذهن تو آنچنان نقش ببندد كه فراموشی در تو راه پیدا نكند و لهذا از این به بعد هر چه آیه قرآن نازل می شد خود به خود ثبت ذهن پیغمبر اكرم بود گو اینكه گاهی یك سوره بزرگ یعنی سوره هایی كه از یك جزء بیشتر است- مثل سوره مائده- یكجا نازل می شد و دیگر مسئله نسیان مطرح نبود. این آیه نیز می فرماید ما تو را آنچنان قارئ و تالی قرآن می سازیم كه فراموشی در تو راه پیدا نكند.

[1] - . اعلی/6- 13.