آنوقت آیا انسان كامل در مقدرات عالم و لا اقل در مقدرات انسانها دخالتی دارد؟ كمتر كسی
می تواند باور كند انسان، این موجود كوچك، روحش لوح تقدیر الهی باشد. ولی ما كه نمی توانیم
باور كنیم به این دلیل است كه انسان كامل را نمی شناسیم. روح انسان كامل لوح تقدیر الهی است؛
یعنی در آنجا این نزول و این اندازه گیری [صورت می گیرد. ] البته قضا و قدر الهی مرتبه بالاتری در
عالم عِلوی دارد، چون تقدیر مراتبی دارد. یك مرتبه تقدیر، نفس و روح و قلب انسان كامل است.
این است كه می گوییم شب قدر شب انسان كامل است.
در شب قدر قرآن نازل شد و پیغمبر هر سال شب قدر داشته است و هر امامی هر سال شب
قدر دارد و هیچ وقت زمین از انسان كامل خالی نیست و به همین دلیل هیچ سالی از شب قدر
خالی نیست. و شب قدر هم از ماه رمضان بیرون نیست.
ما راجع به شب قدر تا این مقدار را می توانیم به كمك قرائنی كه از خود قرآن كریم و از
اخبار و روایات و دعاها داریم و با منطق برهانی هم جور درمی آید، بدانیم كه شب قدر در ماه
رمضان است و شبی است كه میان زمین و آسمان، میان مُلك و ملكوت یك ارتباطی برقرار
می شود، به تعبیر قرآن: «درهای آسمانها به روی زمین باز می شود»
[1]و اصلا طبیعت و ماوراء
طبیعت در آن وقت یكی می شود، از راه وجود امام و در وجود امام كه هم وجود مادی و مُلكی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 695
دارد و هم وجود ملكوتی و ماورائی.
[1] - . نبأ/19:
وَ فُتِحَتِ اَلسَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً.