مِنْ كُلِّ أَمْرٍ. «امر» در قرآن به دو معنا به كار رفته است: گاهی به معنای فرمان الهی است:
إِنَّما أَمْرُهُ
إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ كُنْ فَیَكُونُ [1]. این امر الهی اراده الهی است و اراده الهی عین ایجاد است. اگر
معنی «امر» این باشد معنی آیه این است كه این نزول به ایجاد الهی است. و اگر «امر» یعنی
«هر كاری» (معنای متعارفی كه ما به كار می بریم) معنی آیه این است كه ملائكه و روح نزول پیدا
می كنند به خاطر هر كاری؛ یعنی این نزول اینها با هر كاری از كارهای این عالم ارتباط دارد.
سَلامٌ هِیَ حَتّی مَطْلَعِ اَلْفَجْرِ. شبی است كه از سر شب تا صبح سلام است و سلامت. این شبْ
سلام است به معنای اینكه درود است؛ فرشتگان درود می فرستند، با درود می آیند. و این شب
سلامت است [به این معنی كه ] برای كسی كه بخواهد استفاده كند، این شبْ از آفتها و وسوسه ها و
كیدهای شیطانی به شدت دور است
[2].
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 697
[2] - . سؤال: اگر تقدیری برای كسی بشود عوض شدنی است؟ مثلا اگر او در شب قدر خواب باشد آن تقدیر عوض
می شود؟
استاد: از روایات استنباط می شود كه قضا و قدر دو نوع است: قضا و قدر قابل تبدیل و قضا و قدر غیر قابل تبدیـ- ل. در دعاهای ماه رمضان می خوانیم: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُكَ فی ما تَقْضی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الاَْمْرِ الْمَحْتومِ فِی الاَْمْرِ الْحَكیمِ مِنَ الْقَضاءِ الَّذی لا یُرَدُّ وَ لایُبَدَّلُ. . . كافی ج /4ص 161 خدایا از تو می خواهم برای ما مقدر كنی از نوع آن قضا و قدرهایی كه تغییر و تبدیل نمی پذیرد. پس معلوم می شود تقدیر دو نوع است: تقدیر تغییرپذیر و تقدیر تغییرناپذیر. و به همین دلیل كه بعضی تقدیرها قابل تغییر است انسان در تمام ایام سال وظیفه دعا دارد. خود دعا یعنی رابطه میان زمین و آسمان برای اینكه زمین می خواهد آسمان را تغییر بدهد. یعنی دعا بالاترین مقام بشر است. انسان به وسیله دعا می خواهد مقدرات را عوض كند. این، تأثیر زمین در آسمان و طبیعت در ماوراء طبیعت است. منتها ما نمی دانیم چه قضا و قدری تغییرپذیر هست و چه قضا و قدری تغییرپذیر نیست. ما وظیفه داریم دعا كنیم. ما دعا می كنیم كه اگر احیانا تقدیر [مورد دعا] قابل تغییر باشد، با دعا تغییر كند. احیانا ممكن است چیزی باشد كه تغییرپذیر نباشد. دعا به هر حال برای ما عبادت است؛ چون دعا دو اثر دارد: یكی اینكه خودش فی حد ذاته عبادت است و مقرِّب انسان است، اثر دیگرش كه اثر دوم و ضعیفش است استجابت آن است. اگر استجابت هم نشود باز استجابت شده، چون اصل دعا آن نتیجه خودش را می دهد. حال آن مطلوب به نتیجه برسد یا نرسد مسئله دیگری است.