آیت الله هاشمى رفسنجانى، در عنفوان جوانى در پاییز سال 1327 هجرى شمسى، به سفارش پدر، از كاروانى كه والدین و بستگانش را به سوى كربلاى معلى مىبرد، جدا شد و به همراه پسر عمویش براى ادامه تحصیل مقیم شهر قم گردید. در این شهر، وى چند سالى در منزل برادران مرعشى- آیتالله سیدمهدى و آیتالله سیدكاظم- به سر برد و بعد از آن با اجارهنشینى در خانههاى نزدیك كوچه حرم قم و سپس باسكونت در مدرسه حاج سید محمد صادق و مدرسه حجتیه، با شوق و اهتمام هرچه بیشتر به تحصیل علوم اسلامى پرداخت. به طورى كه تا پایان كتاب شرح لمعه، از قم خارج نشد و حتى در تابستانهاى گرم و خشك هم به ادامه تحصیل همّت گمارد. حتى این عزم و جدیّت وى در تحصیل علم، سبب گردید كه او در اقدامى جسورانه، و در زمانى كه بخشى از قرآن، الفیه ابن مالك و تهذیب المنطق. متن و حاشیه ملّا عبدالله را حفظ كرده بود، دانش خویش را به حضرت آیتالله بروجردى عرضه كند و موجب خوشنودى این مرجع عظیمالشأن جهان اسلام گردد. به طورى كه علاوه بر تعیین شهریه، مبلغ بیست و پنج تومان نیز به وى اعطا كنند.[1]
[1] . مجموعه آثار حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی> زندگینامه، ص:2 و 3