شهید مطهری در توضیح آیه شریفه که می فرماید:«... الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتمَْمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتیِ وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْاسْلَامَ دِینًا ...»[1] ، می گویند:

فرق است میان اتمام و اکمال. پس دین را، هم اکمال کردم و هم اتمام کردم.

اتمام در جایی گفته می‏شود که؛ یک ساخته‏ای ناقص است به معنی اینکه بعضی از اجزائش هنوز ناتمام است. مثلًا اگر یک ساختمان را بسازند، قبل از آنکه همه کارها تمام بشود که بتوان از آن استفاده کرد، مثل اینکه سقفش مانده باشد یا درهایش را هنوز کار نگذاشته باشند، به آن «ناتمام» می‏گویند. اما مسئله اکمال چیز دیگری است: یک شی‏ء ممکن است پیکره‏اش درست و تمام باشد اما از باب اینکه روح ندارد و آن واقعیتش و آثاری که منتظَر است بر آن مترتب بشود مترتب نمی‏شود می‏گویند کامل نیست. مثلًا اگر بگویند کمال علم به عمل است معنایش این نیست که تا عمل نیامده است علم یک جزئش ناقص است؛ خیر، علم علم است، علم با علم تمام می‏شود ولی علم با عمل کامل می‏شود، یعنی آن آثاری که از علم باید گرفت با عمل گرفته می‏شود. «انَّ کَمالَ الْعِلْمِ بِالْعَمَلِ وَ کَمالَ الْعَمَلِ بِالنِّیَّةِ وَ کَمالَ النِّیَّةِ بِالْاخْلاص: کمال علم به عمل است، کمال عمل به نیت است و کمال نیت به اخلاص است». نیت جزء عمل نیست ولی اگر نیتی همراه عمل نباشد بی‏اثر است. اخلاص هم جزء نیت نیست ولی اگر اخلاص نباشد نیت اثر ندارد.

الْیَوْمَ اکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ اتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی. این دستور [یعنی نصب علی علیه السلام به امامت‏] به اعتبار اینکه یک جزء از اجزاء دین و یک دستور از دستورهای دین است پس نعمت ناتمام بود، تمام شد. باز این دستور به اعتبار اینکه اگر نبود همه دستورهای دیگر ناکامل بود، کمال همه آنها به این است. این است که ما می‏گوییم روح دین ولایت و امامت است. اگر انسان ولایت و امامت نداشته باشد اعمالش حکم یک پیکر بدون روح را پیدا می‏کند.[2]

همچنین شما را ارجاع می دهیم به موضوع :  اکمال و اتمام  در انجمن پایگاه شهید مطهری