آنچه از سوال شما برداشت می شود این است که از قران انتظار می رود که نیازها و سوالات بشر تا روز قیامت را به صورت جزئی بیان کند. شهید مطهری در پاسخ به این سئوال به عدم لزوم و عدم امکان این امر اشاره می کنند و این امر را با خاتمیت دین اسلام منافی می دانند. سخنانی از شهید، مبتنی بر این نکات را ملاحظه بفرمایید.

قرآن نمی‏گوید در فلان جنگ فلان کس حق است و دیگری باطل. قرآن یکی یکی اسم نمی‏برد، نمی‏گوید بعد از چهل سال یا کمتر و یا بیشتر مردی به نام معاویه پیدا می‏شود و با علی جنگ می‏کند، شما به نفع علی وارد جنگ شوید.

و نباید هم وارد جزئیات بشود. قرآن نباید موضوعات را شماره کند و انگشت روی حق و باطل بگذارد. چنین چیزی ممکن نیست. قرآن آمده است تا جاودانه بماند. پس باید اصول و کلیات را روشن کند تا در هر عصری باطلی رو در روی حق قرار می‏گیرد، مردم با معیار آن کلیات عمل کنند. این دیگر وظیفه خود مردم است که با ارائه اصل «وَ انْ طائِفَتانِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ اقْتَتَلوا ...» چشمشان را باز کنند و فرقه طاغی را از فرقه غیرطاغی تشخیص دهند .

تشخیص همه اینها با خود مردم است. قرآن می‏خواهد مسلمانان رشد عقلی و اجتماعی داشته باشند و به موجب همان رشد عقلی، مرد حق را از غیر مرد حق تمیز دهند. قرآن نیامده است که برای همیشه با مردم مانند ولیّ صغیر با صغیر عمل کند، جزئیات زندگی آ نها را با قیمومیت شخصی انجام دهد و هر مورد خاص را با علامت و نشانه حسی تعیین نماید.[1]

در کافی بعد از کتاب «مقاییس» بابی دارد تحت عنوان «بابُ الرَّدِّ الی الْکِتابِ وَ السُّنَّةِ وَ انَّهُ لَیْسَ شَیْ ءٌ مِنَ الْحَلالِ وَ الْحَرامِ الّا وَ قَدْ جاءَ فیهِ کتابٌ اوْ سُنَّةٌ»]باب برگرداندن هر مسئله و بدست آوردن حکم آن از کتاب و سنت و اینکه هیچ حلال و حرامی نیست مگر اینکه در قران و سنت امده است[

بدیهی است که مقصود این نیست که در هر مورد جزئی و در هر فرعی از فروع در کتاب و سنت دستوری خاص رسیده است؛ چنین چیزی نه منظور است و نه ممکن؛ همچنان که مقصود آیه کریمه که می‏فرماید: ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ ءٍ و یا می‏فرماید: فیهِ تِبْیانُ کُلِّ شَیْ ءٍ این نیست که حکم هر واقعه جزئی و هر فرع از فروع، جداگانه در قرآن کریم بیان شده است، بلکه مقصود این است که خطوط اصلی حیات بشر در جمیع شئون اعم از عبادات و اخلاقیات و اجتماعیات در این کتاب کریم رسم شده است و سنت که به وسیله پیغمبر اکرم و ائمه اطهار بیان می‏شود بیان و تشریح همانهاست.

به هر حال مقصود از همه این گونه تعبیرات این است که کلیات اسلامی که در کتاب و سنت آمده است به نحوی است که قدرت «انطباق» بر تمام فروع غیرمتناهیه را دارد و آن چیزی که مورد نیاز است قیاس و تشریع در کنار تشریع الهی نیست، آن چیزی که مورد نیاز است قوه اجتهاد و استنباط یعنی قوه تطبیق اصول بر فروع و ردّ فروع بر اصول است.

در حدیث معروفی که جوامع حدیث از جامع بزنطی نقل کرده‏اند فرموده‏اند: عَلَیْنا الْقاءُ الْاصُولِ وَ عَلَیْکُمُ التَّفریعُ (یا عَلَیْکُمْ انْ تَفَرَّعوا) یعنی وظیفه ما این است که اصول و کلیات را بیان کنیم و وظیفه شماست که فروع و شاخه‏ها را از این اصول استخراج و استنباط کنید. به عبارت دیگر وظیفه شما اجتهاد و استنباط است. ابن ادریس حلّی که از اکابر صاحبنظران فقهای شیعه است و حریت رأی خاصی دارد، با اینکه خبر واحد را نمی‏پذیرد و به آن عمل نمی‏کند، این حدیث را در مستطرفات کتاب سرائر به عنوان اصل مسلّم آورده است و از اینجا معلوم می‏شود که این اصل در میان شیعه و در فقه شیعه از مسلّمات بوده است.

در خطبه 85 نهج البلاغه جمله‏ای هست که مفید همین مطلب است. علی علیه السلام در قسمت اول این خطبه صفات و مشخصات عالم ربّانی را و در قسمت دوم آن مشخصات عالمان بی‏عمل و خیالبافان را ذکر می‏کند. علی علیه السلام از جمله صفات عالمان ربّانی این صفت را بیان می‏کند: قَدْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلَّهِ سُبْحانَهُ فی ارْفَعِ الْامُورِ مِنْ اصْدارِ کُلِّ وارِدٍ عَلَیْهِ وَ تَصْییرِ کُلِّ فَرْعٍ الی‏ اصْلِهِ یعنی در مقام اخلاص و به سبب اخلاص نیت و افاضه حکمت بر او بدانجا رسیده است که خود را در مرتفع‏ترین قله‏ها قرار داده است، در این مقام مرتفع قرار گرفته که هر مشکلی و مسئله غامضی بر او وارد شود جواب و حل آن مسئله را صادر می‏کند و هر فرعی را به اصل خود برمی‏گرداند.[2]

شهید در این موضوع سخن بسیار داشته اند که کتاب امامت و رهبری (فصل محکمات و متشابهات)و کتاب وحی و نبوت از آن جمله است .