چرا بعد از پیامبر ص یکباره مسلمین با ابوبکر و عمر بیعت کردند؟ چرا یکباره از آن همه سفارش مبنی بر جانشینی حضرت امیر المومنین دست برداشتند؟
شهید مطهری در کتاب " غدیر و خطری که مسلمین را از داخل تهدید میکرد (پانزده گفتار( " به این مسئله پرداخته اند.
شهید مطهری معتقد است مسلمین در این مسئله اغفال شدند؛ یعنی عدهای متمرد شدند، آن عده زیرک متمرد، عامه مسلمین را در این مسئله اغفال کردند. ایشان معتقد است این انحراف بزرگ ضربه ای بود که مسلمین خودشان بر پیکر اسلام زده اند.
شهید مطهری پاسخ این سوال را با دو آیه قرآن می دهند: الْیَوْمَ اکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ اتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی. این دستور [یعنی نصب علی علیه السلام به امامت] به اعتبار اینکه یک جزء از اجزاء دین و یک دستور از دستورهای دین است پس نعمت ناتمام بود، تمام شد. طبق این آیه نعمت برمسلمین در روز غدیر تمام شده است. و در جای دیگری قرآن می میفرماید: انَّ اللَّهَ لایُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتّی یُغَیِّروا ما بِانْفُسِهِمْ خدا نعمتی را که بر قومی عنایت میفرماید از آنها نمیگیرد مگر آنکه قبلًا خود آن مردم خودشان را عوض کرده باشند .یعنی از قابلیت و صلاحیت این نعمت خودشان را انداخته باشند، آن وقت است که خدا نعمتش را سلب میکند
حدیث دیگری از پیغمبر هست، فرمود: قَصَمَ ظَهْری رَجُلانِ: عالِمٌ مُتَهَتِّکٌ وَ جاهِلٌ مُتَنَسِّکٌ. آن حدیث هم مضمون این دو حدیث را بیان میکند. فرمود دو دسته کمر مرا شکستند. یعنی این دو دسته سد راه اسلامند، نه تنها خودشان عاصی و گناهکار و بدبخت و شقی و جهنمی هستند، بلکه سد راه اسلامند، سبب گمراهی مسلمین دیگر هستند: عالم پردهدر و جاهل متعبد و متنسک. این هم همان مضمون است.
از اینها این را میفهمیم که قرآن در درجه اول و بعد کلمات پیغمبر اکرم همیشه به ما این جور میگوید که جامعه اسلامی را خطر از داخل خود تهدید میکند، از ناحیه یک اقلیت منافق زیرک و یک اکثریت جاهل سادهدل ولی متعبد. آن زیرکها اگر این جاهلها نباشند کاری نمیتوانند بکنند؛ آن جاهلها هم اگر این زیرکها نباشند کسی آنها را به راه کج نمیبرد.
جامعه اسلامی از ناحیه یک اقلیت منافق متمرد و یک اکثریت سادهدل ولی مؤمن و باایمان به این روز افتاد. یعنی اینها سبب شدند که این تأکیدها و اصرارهایی که پیغمبر اکرم کرد در عمل بینتیجه بماند، یعنی آن عده منافق مردم را از راه منحرف کردند بدون آنکه خود مردم بفهمند که از راه منحرف شدهاند. اغفال کردند.[1]
[1] - مجموعهآثاراستادشهیدمطهری، ج25، ص: 188