در یک ، بیان استاد مطهری جدای علوم از فلسفه را بزرگترین ضایعه برای تاریخ علم شمرده اند، علوم به خاطر این انفکاک مجبور شده اند که بحث از موضوعات خود را کنار گذارده و به صورت اصول موضوعی از کنار آن بگذرند. به بیان دیگر علوم در دوران جدید بحث خود را از نیمه راه شروع کرده و تنها نیمی از مسایل را طرح و بررسی می کنند و نیمهء دیگر را که نیمه اولی و ابتدایی بوده و نیمهء دوم مبنی بر آن است کنار می گذارند مثلا" بحث از معرفت و تطور آن در جامعه شناسی دینی طرح می گردد، مبتنی بر بحث حقیقیت جامعه است . اما در علوم، بحث از هستی جامعه مفعول عنه واقع شده است و تنها به صورت پیش فرض هستی اش مقبول افتاده و سپس متفرعاتی بر آن بار شده است . تطور نظامهای سیاسی جامعه، تحول سیستمهای اخلاقی جامعه، تطور نظامهای اقتصادی جامعه و تغییر تاریخی نظامهای معرفتی جامعه، چگونه می تواند بدون ارتباط با هستی خود جامعه باشد. در نوشته های استاد مطهری تقریبا" همهء بررسیها با عقل ریشه یاب شروع می شود، روش تعقلی روش غالب تفکر ایشان است هر مسئلهء اجتماعی، قبل از هر تحلیل جامعه شناسانهء تحلیلی فلسفی می شود. مثلا" تبعیض ها و نابرابریهای اجتماعی، تنها در حد یافتن علل اجتماعی نابرابریها متوقف نمی ماند، بلکه ابتدا تفاوتها در هستی و سپس در جوامع و انسانها مورد بررسی قرار می گیرد. database.irandoc.ac.ir