مفهوم آزادی اگرچه همواره مورد توجه بشر بوده است، اما اصطلاح امروزی آن بیشتر در بستر روشنگری پس از قرون وسطی و در جهان غرب شکل گرفته، و این اصطلاح نزد آنان به صورت آزادی فرد یا افراد، از قید فرد یا افراد دیگر برای انجام  دادن کار یا رفتار خاص، تعریف شده است. پژوهش حاضر کوشیده است با روش توصیفی تحلیلی، دیدگاه اسلام را درباره آزادی و قلمرو آن با تکیه بر دیدگاه شهید مطهری و استاد مصباح یزدی بررسی نماید. آزادی از نظر شهید مطهری به معنای حاکمیت بر سرنوشت خویش می باشد. علمای گذشته بیشتر بعد فلسفی کلامی آزادی، یعنی مسأله جبر و اختیار را مورد توجه قرار داده اند، اما اندیشمندان معاصر اسلامی، علاوه بر این مسأله، بعد سیاسی اجتماعی آزادی را نیز مورد بررسی قرار داده-اند. شهید مطهری در بررسی فلسفی مسأله جبر و اختیار، با پذیرش قانون ضرورت علی و معلولی، معتقد است که بین این قانون و اختیار انسان هیچ منافاتی وجود ندارد، و انسان از بیشترین آزادی و اختیار در افعال و آثار خود برخوردار است. استاد مصباح نیز علاوه بر دلیل های عقلی و نقلی، به علم حضوری انسان نسبت به آزادی خود اشاره می کند. همچنین اسلام، آزادی عقیده را محترم شمرده و رویکرد قهرآمیز برای تحمیل عقیده را نفی می کند. اما هر دو اندیشمند اعتقاد دارند کسانی که به بهانه آزادی عقیده و بیان، قصد فتنه گری دارند، نباید در جامعه اجازه فعالیت داشته باشند. آزادی سیاسی و اجتماعی نیز مورد توجه این دو اندیشمند قرار گرفته و آن ها معتقدند که اسلام به شهروندان جامعه اسلامی، حق تعیین سرنوشت سیاسی خویش و حق انتخاب حاکم را داده است. همچنین شهید مطهری تأکید می کند که پایه و اساس آزادی اجتماعی را آزادی معنوی تشکیل می دهد.