این طبقه را شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی تشكیل می دهند:
1. حسن بن یوسف بن مطهر حلّی، معروف به علامه ی حلّی. هر چند شهرت علامه ی
حلی به فقاهت است اما او مردی جامع بوده، در منطق و فلسفه نیز مهارت كامل
داشته و كتب ارزشمندی تألیف كرده است. ما در تاریخچه ی فقها از این مرد بزرگ كه
قطعاً از نوابغ تاریخ اسلامی است یاد كرده ایم. علامه ی حلی عرب است و شاگرد
كاتبی و خواجه بوده است. در سال 648 متولد و در سال 711 درگذشته است.
2. كمال الدین میثم بن میثم بحرانی، معروف به ابن میثم بحرانی. ادیب و فقیه و
فیلسوف بوده است. فلسفه را نزد خواجه نصیرالدین طوسی تحصیل كرده است.
بعضی گفته اند كه خواجه نیز متقابلاً نزد او فقه خوانده است
[1]. ابن میثم
نهج البلاغه را شرح كرده است. از نظر فلسفی، شرح او بهترین شروح
نهج البلاغه شمرده شده و
اخیراً در پنج جلد چاپ شده است. ابن میثم در سال 678 یا 679 و یا بنا بر تحقیق
صاحب
الذریعه در سال 699 درگذشته است
[2]
3. قطب الدین محمود بن مسعود بن مصلح شیرازی، معروف به قطب الدین شیرازی.
در منطق شاگرد كاتبی قزوینی و در حكمت و طب (كلیات
قانون ) شاگرد خواجه
نصیرالدین طوسی بوده است.
قانون بوعلی و
حكمة الاشراق سهروردی را شرح كرده
است و خود كتابی به فارسی در اقسام حكمت نوشته كه به نام
درة التاج معروف است
و اخیراً چاپ شده است. هر سه كتاب نامبرده با ارزش است. شهرت بیشتر او در جوّ
فلسفی به واسطه ی
شرح حكمة الاشراق است. با خواجه نصیرالدین طوسی در كار رصد
مراغه همكاری داشته است. در سال 710 یا 716 درگذشته است
[3]
4. حسن بن محمد بن شرفشاه علوی حسینی استرآبادی، معروف به ابن شرفشاه.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج14، ص: 500
در مراغه محضر خواجه را درك كرده و نزد او تحصیل كرده و ملازم او می بوده
است. بعد از وفات خواجه به موصل رفته و در مدرسه ی نوریه به تدریس حكمت
پرداخته است.
تجرید خواجه را حاشیه و
قواعدالعقائد او را شرح كرده است و در
سال 715 یا 717 یا 718 درگذشته است
[4].
[1] .
روضات الجنات ، ص 582.
[2] .
ریحانة الادب ، ج /8ص 243.
[4] . همان، ج /8ص 53 و54.