نظریه ی افلاطون و نظریه ی متكلمان اسلامی: اخلاق از مقوله ی زیبایی است. كار اخلاقی یعنی كار زیبا، ولی زیبای عقلی نه حسی. پس اخلاق از مقوله ی زیبایی عقلی است. دو چیز دست به دست هم داده و اخلاق را آفریده است: زیبایی و عقلانی بودن. این نظریه نیز به نوبه ی خود به دو نظریه منشعب می شود: یكی این كه كار اخلاقی یعنی كاری كه در ذات خود زیباست، دیگر این كه كار اخلاقی كاری است كه از روح متعادل و متناسب و زیبا صادر شود. نظریه ی اول اولاً زیبایی را قائم به نفس كار می داند و ثانیاً آن را مانند یك امر بسیط می شمارد و معتقد است كه یك شی ء هرچند مركّب از اجزاء باشد می تواند جمیل و زیبا باشد. ولی نظریه ی دوم معتقد است كه هیچ چیز در ذات خود جمیل نیست، زیبایی تناسب اجزاء است با كل. طبق نظر افلاطون اولاً یك مفرد نه زشت است و نه زیبا، ثانیاً زیبایی یك حقیقت عینی است و ثالثاً زیبایی مراتب دارد: محسوس، نیمه محسوس یا متخیّل، معقول. ما فعلاً درباره ی تعریف زیبایی كه چیست و از چه مقوله ای است، كیفیت است، كمیت است، نسبت و اضافه است یا دربند هیچ كدام نیست و همه ی اینها هست (مثل وجود) بحثی نداریم؛ گفته اند از اموری است كه قابل تعریف نیست، یُدرَك و لایوصَف است. دیگر، آیا زیبایی تقدم دارد یا محبت؟ آیا محبت، زیبایی را خلق می كند یا زیبایی محبت را خلق می كند؟ زیبایی حسی (بصری، سمعی) ، زیبایی ذهنی مانند ادبیات، شعر، نثر و بالاخره فصاحت و بلاغت، تأثیر زیبایی قرآن در حین توأم شدن با لطف قرائت، داستان ادیب پیشاوری. میان زیبایی، جاذبه، عشق، حركت، ستایش، تغزّل، تقدیس، فروتنی، پرستش رابطه است. زیبایی معقول و نظریه ی حسن و قبح عقلی متكلمان، ایثار فی حد ذاته، عفو در عین قدرت، تن به ذلت ندادن، وفای به پیمان، استقامت و پایداری، انصاف دادن له دیگران علیه خود (داستان شیخ انصاری و سید العلماء) . افلاطون بازگشت اخلاق را به عدالت می داند و عدالت را تعادل یعنی تناسب می شمارد و تعادل و تناسب را امری عینی و حقیقی می شمارد. تعریف عدالت از نظر افلاطون (صفحه ی 103) . لازمه ی سخن افلاطون این نیست كه هر حقیقت علمی، امر اخلاقی باشد. اشكال نظریه ی افلاطون این است كه خوبی و بدی كه او آنها را زیبایی عقلی می داند، اعتبار است، ارزش است، نه حقیقت عینی.