زندگی نامه اجمالی
در سال 1255 در مشهد در یك خانواده غیر معروف متولد شد و در بیست و دو سالگى به تهران مهاجرت كرد و مدت كوتاهى تحصیل فلسفه كرد و سپس به نجف رفت. دو سال درس شیخ انصارى را درك كرده است اما بیشتر تحصیلاتش نزد میرزاى شیرازى بوده است. میرزاى شیرازى در سال 1291 سامرا را محل اقامت خود قرار داد ولى آخوند خراسانى از نجف دور نشد و خودش مستقلاً حوزه درس تشكیل داد. او از مدرسین بسیار موفق است. در حدود هزار و دویست شاگرد از محضرش استفاده مى كرده اند و در حدود دویست نفر آنها خود مجتهد بوده اند.
فقهاى عصر اخیر نظیر مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانى، مرحوم حاج شیخ محمدحسین اصفهانى، مرحوم حاج آقا حسین بروجردى، مرحوم حاج آقا حسین قمى و مرحوم آقا ضیاء الدین عراقى همه از شاگردان او بوده اند. شهرت بیشتر آخوند خراسانى در علم اصول است. كتاب كفایة الاصول او یك كتاب درسى مهم است و حواشى زیادى برآن نوشته شده است. آراء اصولى آخوند خراسانى همواره در حوزه هاى علمیه نقل مى شود و مورد توجه است. آخوند خراسانى همان كسى است كه فتوا به ضرورت مشروطیت داد و مشروطیت ایران رهین او است. او در سال 1329 هجرى قمرى درگذشت. [1]
شاگرد بزرگ شیخ انصاری
در میان شاگردان مكتب شیخ انصارى از همه معروفتر و مشخصتر مرحوم آخوند ملامحمد كاظم خراسانى صاحب (( كفایة الاصول )) است . آراء و نظریات مرحوم آخوند خراسانى همواره در حوزه هاى علمى مطرح است .
این مرد بزرگ همان است كه فتوا به مشروطیت داد و در بر قرارى رژیم مشروطه ایران سهم بسزاى دارد و نامش در كتب تاریخ مشروطه ایران همواره برده مى شود . وى در سال 1329 هجرى قمرى در گذشت .
بعد از مرحوم آخوند خراسانى نیز آراء و افكار جدید در علم اصول زیاد پیدا شده است و برخى از آنها فوق العاده از دقت نظر و موشكافى برخوردار است .
در میان علوم اسلامى هیچ علمى به اندازه علم اصول (( پویا )) و متغیر و متحول نبوده است و هم اكنون نیز شخصیتهاى مبرزى وجود دارند كه در این علم صاحبنظر شمرده مى شوند .
علم اصول ، نظر به اینكه سرو كارش با محاسبات عقلى و ذهنى است و موشكافى زیاد دارد ، علمى شیرین و دلپذیر است و ذهن دانشجو را جلب مى كند . براى ورزش فكرى و تمرین دقت ذهن در ردیف منطق و فلسفه است . طلاب علوم قدیمه دقت نظر خود را بیشتر مدیون علم اصول مى باشند . [2]
مدرس بزرگ
مرد بزرگى مثل مرحوم آخوند خراسانى سخت حامى مشروطیت بود و واقعا این مقدار كه بنده تحقیق كرده ام مرحوم آخوند خراسانى یكى از بزرگان علماى شیعه بوده است و مى شود گفت در دنیاى شیعه مدرسى به خوبى مرحوم آخوند نیامده است . حوزه درس هزار و دویست نفرى داشته است و شاید سیصد نفر مجتهد مسلم پاى درس این مرد مى نشسته است و ایشان فوق العاده مرد با ایمان و با تقوائى بوده است [3]
روضه های راست را پیدا كنید
اگر كسى تاریخ عاشورا را بخواند مى بیند از زنده ترین و مستندترین و از پرمنبع ترین تاریخهاست . مرحوم آخوند خراسانى فرموده بود آنها كه بدنبال روضه نشنیده مى روند ، بروند روضه هاى راست را پیدا كنند كه آنها را احدى نشنیده است . خطبه هایى كه امام حسین علیه السلام در مكه و بطور كلى در حجاز ، در كربلا ، در بین راه خوانده ، خطابه هایى كه اصحابش خوانده اند ، سؤال و جوابهایى كه با حضرت شده ، نامه هائى كه میان ایشان و دیگران مبادله شده ، نامه هائى كه میان خود دشمنان مبادله شده است ، به علاوه اظهارات كسانى كه حاضر در واقعه عاشورا بوده اند ( چه از دشمنان و چه از دوستان ) و این حادثه را نقل كرده اند ، آنها را مطالعه كنند . سه چهار نفر از دوستان امام حسین بودند كه جان بسلامت بردند . از جمله ، غلامى است به نام عقبه بن سمعان كه از مكه همراه امام بود و وقایع نگار لشكر اباعبدالله بوده بزرگى بوده اند . مرحوم آقامحمدعلى به كرمانشاه رفت و خیلى هم نفوذ و اقتدار پیدا كرد .
است . او در روز عاشورا گرفتار شد و چون گفت غلامم ، آزادش كردند . مرد دیگرى است بنام حمیدبن مسلم كه از وقایع نگارهاى لشكر عمرسعد بوده است . یكى از حاضرین واقعه ، شخص امام زین العابدین علیه السلام است كه همه قضایا را نقل كرده اند . نقطه ابهامى در تاریخ امام حسین وجود ندارد . [4]