1. زیارت چیست و برای چیست؟ زیارت در لغت «الاتیان بقصد الالتقاء» (المنجد) است. پس زیارت اهل قبور و مخصوصاً زیارت اولیا چیست؟ مطلق زیارت اهل قبور برای طلب رحمت و نثار فاتحه و دعا برای مغفرت آنهاست. ولی زیارت اولیا شكل طلب رحمت و مغفرت ندارد، بلكه نوعی ستایش و درود است. سلام است، تمجید و ثناست.

به طور كلی بزرگان و خدمتگزاران پس از مرگشان به نوعی تجلیل می شوند ولی تجلیل غیر دینی صرفاً جنبه ی اعتباری و تشریفاتی دارد، در حقیقت نوعی تلاعب است. مریدان آل احمد پشت كتابهایش یا جای دیگر از او با كلمه ی «زنده یاد» یاد می كنند.

خاطره اش در یادها زنده باشد یعنی وجود واقعی اش كه مات و فات است، وجود ذهنی اش را نگه می داریم. از این قبیل است دسته گل نثار قبر كردن، یك دقیقه سكوت كردن، از برابر عكسش رژه رفتن. ولی در مذهب با اولیاء اللّه از دنیا رفته همچنان عمل می شود كه با زنده، بلكه زنده تر از زنده های معمولی چون در آنِ واحد هزارها نفر با او سخن می گویند و درود می فرستند و در عالم ضمیر خود یك ارتباط واقعی برقرار می كنند، احیاناً ارتباط متقابل؛ از شكل امر تشریفاتی و قراردادی و اعتباری و در حقیقت از شكل بازی- كه صرفاً فرض و اعتبار است- خارج می شوند.

به طور كلی اعیاد مذهبی و سوگواریهای مذهبی همه از صورت قرارداد و تشریفات [خارج است. ] ما در كتاب قیام و انقلاب مهدی علیه السلام از دیدگاه فلسفه ی تاریخ در سخنرانی «شهید» راجع به فلسفه ی گریه بر شهید بحث كردیم. اكنون لازم است درباره ی فلسفه ی زیارت شهید و شهدا و بلكه زیارت همه ی اولیاء اللّه بحث كنیم. آیا واقعاً صرفاً جنبه ی تلقینی و قراردادی دارد - بعضی اینچنین توجیه می كنند- یا اینكه علاوه بر این جهت یك ارتباط متقابل است. بعد، این بحث ما با وهابی مآبها پیش می آید كه ارتباط متقابل «اشهد انك تشهد مقامی و تسمع كلامی و تردّ سلامی» چگونه برقرار می شود؟ بحث دیگری با پیروان فلسفه ی غربی در اینجا هست كه رئال و واقعیت را منحصر به ماده و محسوس می دانند.