اصل مغفرت، یك پدیده ی استثنائی نیست، یك فرمول كلی است كه از غلبه ی رحمت در نظام هستی نتیجه شده است. از اینجا دانسته می شود كه مغفرت الهی، عامّ است و همه ی موجودات را- در حدود امكان و قابلیت آنها- فرا می گیرد. این اصل در فوز به سعادت و نجات از عذاب، برای همه ی رستگاران مؤثر است؛ لهذا قرآن كریم می فرماید:

مَنْ یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ [1].

یعنی اگر رحمت نباشد، عذاب از احدی برداشته نمی شود.

رسول اكرم (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) در خطبه ای كه در اواخر عمر شریفشان برای مسلمین ایراد فرمودند، این نكته را گوشزد فرمودند كه برای نجات و رستگاری، دو عامل و دو ركن اساسی وجود دارد: عمل و رحمت.

قسمتی از آن خطبه این است:

ایّها النّاس انّه لیس بین اللّه و بین احد نسب و لا امر یؤتیه به خیرا او یصرف عنه شرّا الاّ العمل، الا لا یدّعینّ مدّع و لا یتمنّینّ متمنّ. و الّذی بعثنی بالحقّ لا ینجی الاّ عمل مع رحمة، و لو عصیت لهویت. اللّهمّ هل بلّغت؟ [2] آنگاه فرمود: «خدایا تبلیغ كردم؟ » رمز مغفرت خواهی رسول اكرم (صلّی اللّه علیه و آله) و سایر انبیاء و ائمه ی معصومین (علیهم السلام) نیز در همان عمومیّت و شمول اصل مغفرت است و در حقیقت می توان گفت كه هر كس مقرّب تر است از این اصل بیشتر استفاده می كند و بطور كلّی هر كس قربش بیشتر است، از اسماء حسنای الهی و صفات كمال او بیشتر از دیگران استضائه می نماید.

رسول اكرم می فرماید:

انّه لیغان علی قلبی و انّی لاستغفر اللّه كلّ یوم سبعین مرّة [3].

---