دو بحث گذشته كه «تفاوتهای دو جهان» و «ارتباط دو جهان» را مطرح كردیم، مقدمه ای بود برای بحث حاضر كه می خواهیم انواع مجازاتها را بررسی نماییم. در این بحث می خواهیم ثابت كنیم كه نوع مجازات در آخرت با نوع مجازات در دنیا متفاوت است، و پاسخ اشكال بی تناسبی جرم و مجازات، بستگی به فهم این تفاوت دارد.

مجازات بر سه گونه است:

1. مجازات قراردادی (تنبیه و عبرت) .

2. مجازاتی كه با گناه، رابطه ی تكوینی و طبیعی دارد. (مكافات دنیوی) .

3. مجازاتی كه تجسّم خود جرم است و چیزی جدا از آن نیست. (عذاب اخروی) .