«عقیده به قضا و قدر یكی از آن عقاید حقّه است كه مورد اشتباه و موضوع بی خبری جاهلان است. غافلان فرنگی گمانهای خطا بردند و گفتند اعتقاد به تقدیر در میان هر ملّتی شایع و راسخ گردد، همّت و قوّت و شجاعت و دیگر فضایل از میان آن ملّت رخت بر می بندد، و صفات ناپسندیده ی مسلمین همه نتیجه ی اعتقاد به قضا و قدر است.

مسلمین امروز بینوا و تهیدست و در قوای نظامی و سیاسی ضعیف تر از ملل فرنگ شده اند و فساد اخلاق و دروغ و نیرنگ و كینه و دشمنی و تفرقه و جهل به احوال جهان و بی بصیرتی بر خیر و شرّ و قناعت به معیشت بخور و نمیر، در ایشان رایج و عمومی گشته، پروای ترقّی و دفع دشمن ندارند. لشكر خونخوار اجانب از هر سو بر ایشان تاخته است. . . بیچارگان به هر پیش آمدی شاكرند و به هر مذلّتی حاضر. به كنج خانه آسوده خفته اند و گنج ثروت و استقلال را به دشمن و بیگانه واگذاشته اند. »

«غربیان این مفاسد را كه بر شمردیم به مسلمین نسبت می دهند. همه ی زشتیها و پستیها را زاییده ی اعتقاد به قضا و قدر می دانند و می گویند اگر مسلمانان چندی دیگر بر این عقیده بمانند، دیگر حسابشان صاف است و آب از سرشان گذشته است. »

«فرنگیها میان اعتقاد به قضا و قدر و اعتقاد به مذهب جبر كه می گوید انسان در كلّیه ی اعمال و افعال خود مجبور مطلق است، فرقی و تفاوتی نگذاشته اند. . . » [1]