اینكه ما در اینجا طرفداران آزادی و اختیار بشر را «قدری» نامیدیم، به حسب معروفترین اصطلاح علمای كلام است. غالبا در اخبار و روایات نیز این كلمه در همین مورد به كار برده شده است، و الاّ احیانا كلمه ی قدری در زبان متكلّمین و در بعضی اخبار و روایات به جبریّون اطلاق می شود. به طور كلّی، هم طرفداران جبر كه قائل به تقدیر كلّی بوده اند و هم طرفداران اختیار و آزادی كه تقدیر را از اعمال بشر نفی می كرده اند، از اطلاق كلمه ی «قدری» بر خود اجتناب داشته اند و همواره هر دسته ای دسته ی دیگر را «قدری» می خوانده است.

سرّ این اجتناب این بوده كه از رسول اكرم (ص) حدیثی روایت شده بدین مضمون:

جبریّون می گفتند مقصود از كلمه ی قدری، منكرین تقدیر الهی می باشند؛ مخالفانشان می گفتند مقصود از كلمه ی قدری كسانی هستند كه همه چیز حتّی اعمال بشر را معلول قضا و قدر می دانند. شاید علّت اینكه این كلمه بر منكرین تقدیر بیشتر چسبید، یكی رواج و شیوع مكتب اشعری و در اقلیّت قرار گرفتن مخالفین آنها بود، دیگر تشبیه به مجوس است زیرا آنچه از مجوس معروف است این است كه تقدیر الهی را محدود می كردند به آنچه كه به اصطلاح خیر می نامیدند، و امّا شرور را خارج از تقدیر الهی می دانستند؛ مدّعی بودند كه عامل اصلی شرّ اهریمن است.

---