منبع و منشأ ایمان به زندگی جاوید و حیات اخروی، قبل از هر چیز دیگر، وحی الهی است كه وسیله ی پیامبران به بشر ابلاغ شده است.

بشر پس از آنكه خدا را شناخت و به صدق گفتار پیامبران ایمان آورد و دانست كه آنچه به عنوان وحی ابلاغ می كنند واقعا از طرف خداست و تخلّف ناپذیر است، به روز قیامت و حیات جاوید اخروی كه همه ی پیامبران ایمان به آن را مهمترین اصل پس از توحید معرّفی كرده اند، ایمان پیدا می كند. از این رو درجه ی ایمان هر فرد به حیات اخروی از طرفی بستگی دارد به درجه ی ایمان او به «اصل نبوّت» و صدق گفتار پیامبران، و از طرف دیگر بستگی دارد به اینكه سطح معارف انسان تا چه حد بالا باشد و تصوّرش از امر معاد و عالم آخرت چه اندازه صحیح و معقول و خردپسند باشد و تصوّرات جاهلانه و عامیانه در آن راه نیافته باشد.

البتّه علاوه بر راه وحی الهی كه وسیله ی پیامبران به بشر ابلاغ شده است یك عدّه راههای دیگر- و لا اقل قرائن و علائم دیگر- برای اعتقاد و ایمان به معاد وجود دارد كه نتیجه ی تلاشهای فكری و عقلی و علمی خود بشر است و حدّ اقل، تأییدی برای صحّت سخن پیامبران در امر معاد و عالم آخرت شمرده می شود. آن راهها عبارتند از:

1. راه شناخت خدا 2. راه شناخت جهان 3. راه شناخت روح و نفس انسان ما فعلا به این راهها كه بحث در آنها مستلزم پیش كشیدن یك سلسله بحثهای علمی و فلسفی است كاری نداریم و تنها از طریق وحی و نبوّت وارد مطلب می شویم، ولی نظر به اینكه در خود قرآن به این راهها تصریح یا اشاره شده است، ما در بخشی كه بعدا تحت عنوان «استدلالهای قرآن درباره ی جهان دیگر» ذكر خواهیم كرد به این راههای سه گانه اشاره خواهیم كرد.

مسائلی كه لازم است مورد بحث قرار گیرد تا آنكه مسأله ی زندگی جاوید و حیات اخروی از نظر اسلام روشن شود امور ذیل است:

ماهیّت مرگ زندگی پس از مرگ عالم برزخ قیامت كبری رابطه و پیوستگی زندگی دنیا با زندگی پس از مرگ تجسّم و جاویدانی اعمال و آثار و مكتسبات انسان وجوه مشترك و وجوه متفاوت زندگی این جهان و زندگی آن جهان استدلالهای قرآن درباره ی جهان دیگر. 2