گاهی این مسأله را از آن نظر مطرح كرده اند كه خواسته اند به استدلال «ثنویّه» جواب بدهند، چون وجود شرور در عالم، منشأ یك فكر نیمه فلسفی و نیمه مذهبی در ایران قدیم شده است كه گفته اند اساسا اشیاء دو نوع و دو سنخ اند: بعضی از اشیاء خیرند، خوبند و اینها منتهی می شوند به یك حقیقت كه آن حقیقت فاعل و مبدأ این خیرات است. و اما شرور و بدیها اصلا به آن كه منشأ این خیرات است مربوط نیست، آنها یك مبدأ و منشأ دیگری دارند و از او به وجود آمده اند. پس برای عالم دو مبدأ وجود دارد: مبدأ خیر، مبدأ شر، یزدان، اهرمن [1]. این مسأله ی خیر و شر منشأ این فكر در دنیا شده است كه اصلا ما بیاییم اشیاء را به دو دسته تقسیم كنیم: خیرات، شرور، همه ی خیرها به یك مبدأ اصلی بر می گردد و او مبرّا و منزّه است از شروری كه در عالم واقع می شود، این شرور اصلا به او انتساب و ارتباط ندارد، او منشأ آنها نیست، و همه ی بدیها به یك اصل دیگری بر می گردد.

---